آغاز ساخت ویلا را به کشور ایتالیا و روم باستان نسبت داده اند. در آن زمان ثروتمندان و طبقه الیت جامعه ساختمان هایی مجلل را در باغ ها و محوطه های سرسبز بنا کرده و در آن زندگی می کردند. پس از فروپاشی امپراطوری روم این عمارت ها توسط کلیسا قصب و تغییر کاربری داده شد. آنها ویلا ها را تبدیل به صومعه کردند و از آن به عنوان عبادتگاه استفاده می کردند. قرن ها بعد در قرون وسطی پس از تحولاتی که صورت پذیرفت این بناها دوباره توسط اشراف و ثروتمندان تعمیر و به همان شکل ویلا مورد استفاده قرار گرفت. در ایران نیز تاریخچه ساخت ویلا به سالها قبل بر می گردد، در تعریف عام معمولاً به خانه‌هایی که طراحی نمای ساختمان آن چهار طرف داشته یا سقف شیب‌دار داشته باشند خانه‌های ویلایی گفته میشود و در شمال ایران به خاطر اقلیم مرطوب و آب و هوای بارانی اکثر خانه‌ها به صورت ویلایی ساخته می‌شوند. البته امروزه با گسترش شهرها از تعداد ویلاها در مراکز شهرها کاسته شده و ساخت آن به اطراف و حومه آن انتقال یافته است.
نمونه طراحی ویلا کلاسیک
در طراحی ویلا می توان به سبک هایی چون ویلاهای ایتالیایی، ویلاهای مدرن و ویلاهای کارکرد گرا اشاره کرد که هر کدام دارای زیبایی های منحصر به خود می باشد.
پرداختن به دکوراسیون داخلی ویلا نقش بسزایی در زیبایی ویلا و راحتی افرادی که از ویلا استفاده می کنند داشته و از مهمترین مرحله از طراحی و اجرای ویلا می باشد.خلق دکورهای زیبا، شیک و امروزی به هنر و خلاقیت دکوراتور آن بستگی دارد. یک اپراتور هنرمند و خلاق می تواند در ویلاهایی با متراژ پایین هم دکوری زیبا و مطابق خواست مشتری و کارفرما ،طراحی و اجرا نماید. البته در ویلاهای دوبلکس یا ویلاهای تریبلکس دکوراتور در کنار طراح معمار از آزادی عمل بیشتری جهت دادن ایده های جدید دکوراسیون برخوردار میباشد.
در فرایند طراحی و ساخت ویلا عموماً با چهار نگرش توسط متقاضیان و مشتریان این ویلا ها روبرو هستیم و افراد رویکرد های متفاوتی را در این مورد بر میگزینند.
گروه اول با رجوع به کتاب های پلانهای معماری و نگاه کردن به عکس های مختلف و آشنایی با طرح های متنوع به امید پیدا کردن طرح ایده آل خود این کتاب ها را ورق می زنند و قالباً به نتیجه مطلوبی هم نمیرسند.
گروه دوم، افرادی هستند که دوست دارند هرکاری را خودشان انجام دهند. آن ها با استفاده از کاغذ و ابزار و یا نرمافزار های طراحی معماری نقشه ای را تهیه می نمایند که غالباً مهندسی یا معمارانه نمی باشد.
گروه سوم با رجوع به طراحان غیر حرفه ای و سازنده های غیر مجاز و غیر معمار عملاً نتیجه قابل قبولی نمی گیرند.
گروه چهارم افرادی هستند که با در اختیار گرفتن معمار ساختمان های مسکونی اقدام به طراحی منطقی کرده که حاصل آن خانه ای ایده آل و مطابق سلیقه و سبک زندگی خودشان می باشد.
تاریخچه ویلا:
در تعریف معماری باید گفت معماری یعنی ارائه بهترین راه حل، چه استفاده از راه حل‌های گذشته، چه آفریدن راه حل جدید برای رسیدن به هدف. در آغاز هر پروژه داشتن آگاهی و شناسایی فضای مورد نظر از اهمیت بالایی برخوردار است، هرچه دانش ما با مطالعه در موارد مختلفی چون گونه شناسی و شناسایی اصول و آشنایی با مقررات و شناخت فضاهای موجود برای پیشبرد پروژه مورد نظر بیشتر باشد نتیجه و کار نهایی ما پخته تر و از لحاظ نتیجه نهایی باارزش تر خواهد بود.
ویلا در ایران:
در ایران نیز از گذشته تا به حال ساخت و استفاده از ویلا مورد توجه بوده است. در فرهنگ عامه به خانه هایی ویلایی گفته می شود که از چهار طرف باز و دارای باغ و باغچه بوده و در مناطق ییلاقی ساخته می شود و دارای سقفی شیب دار است. از مناطقی که همواره مورد توجه سازندگان ویلا و همچنین کاربران آن بوده و هست شمال ایران می باشد. شمال منطقهای خوش آب و هوا با اقلیمی مرطوب، سبز و جنگلی می باشد. نزدیکی به دریا نیز از جمله عواملی است که این منطقه را بسیار محبوب کرده است. در این مناطق اکثر خانه ها به صورت ویلایی و حیاط دار ساخته می شود. البته با گسترش ساختمان سازی در مرکز شهرها در شمال سازندگان این ویلاها اجباراً پروژه های ساخت و ساز ویلا را به حومه و اطراف این شهرها انتقال داده اند.
طراحی ویلا
برای عملیاتی شدن یک پروژه چون طراحی ویلا ، در کنار مطالعه ایده پرداختن به اصول اولیه طراحی از جمله نورپردازی، هندسه، الحاق و حذف حجم ها یا سطوح و خطوط، تناسبات به کاررفته، ریتم و تکرار موجود در بنا، عناصر تک و مجرد و عناصر تکراری از اهمیت بالایی برخوردار است. هندسه دانشی قدیمی و کهن بوده و نزد نیاکان ما مقدس شمرده شده و تاریخی 7000 ساله دارد. از دیگر اصولی که در طراحی همواره باید مورد توجه قرار داشته باشد همانا داشتن دانش و تجربه در چگونگی خلق فضای معماری است. در روند طراحی و ساخت ویلا نیز همچون سایر پروژه های معماری مطالعه و بررسی مواردی چون شناسایی محیط، شرایط اقلیمی منطقه، تهیه اطلاعات و عکسبرداری از مکان مورد نظر و همچنین ارایه طرح های مقدماتی به کارفرما و تحویل نقشه های اجرایی به همراه جزییات آن برای پیمانکاران از مراحل اولیه اجرا می باشد.
در طراحی باغ ویلا علاوه بر دانش معماری و ذوق و سلیقه، محیط مناسب و در نظرگرفتن خواسته های کارفرما و همچنین هواشناسی محیطی و اجتماعی و رفتاری باید مورد توجه قرار گیرد.یک ویلای خوب باید با طبیعت اطراف خود همراهی کند و همیشه با آغوشی باز از ساکنین خود استقبال کرده و برای آنها خاطره ساز باشد.
از نکات قابل توجه در معماری ویلا که همواره باید مورد توجه قرار گیرد آشنایی با محیط و شرایط اقلیمی آن، جهت و شدت وزش باد، زاویه تابش خورشید، نوع بافت شهرسازی، آشنایی با قوانین وضع شده توسط شهرداری جهت ساخت و ساز ویلا و در نظر گرفتن تعداد کاربران ویلا (تعداد افرادی که قرار است در ویلا سکونت داشته باشند) حائز اهمیت می باشد.
از نکات مهم و قابل توجه که باید در طراحی ویلا مد نظر قرار داد عبارتند از:
محوطه سازی ویلا:
استفاده از گلها، گیاهان، درختچه ها و ترکیب گونه های مختلف آنها با یکدیگر، باعث ایجاد منظره ای فوق العاده زیبا شده که چشم انداز پیش روی ما را کاملاً تغییر میدهد. استفاده از گلدان ها و تزئینات رنگارنگ و گلکاری های خلاقانه با آرایش و مرزبندی های تعیین شده در اجرای فضای سبز ویلا در کنار سایر عناصر مورد استفاده در محوطه سازی ویلا به خلق ویلایی زیبا و رویایی کمک می کند.
طراحی و ساخت یک ویلا با تمام المانهای موجود در آن زمانی زیبا و باشکوه و بطور کلی تحسین برانگیز است که محوطه سازی مناسب وتاثیر گذاری داشته باشد. برای خلق چنین مکانی باید به چند نکته بسیار مهم اشاره کنیم.
۱- در محوطه سازی حیاط ویلا هماهنگی بین عناصر و المانهای بکار رفته در حیاط ویلا اهمیت فوق العاده ای دارد. به این صورت که تمام اجزا دارای جا و مکان مشخصی در محوطه بوده و با عناصر دیگردارای ترتیبی همگون باشد. آلاچیق ، استخر، فضای سبز، آبنما و پارکینگ روباز سرویس بهداشتی، گل ها وگیاهان، درختان و درختچه ها، فلاورباکس ها، مبلمان داخل حیاط، میانبرهای سنگ فرش شده، وسایل نورپردازی، مکان بازی بچه ها همگی عناصر تشکیل دهنده حیاط ویلا هستند که باید سر جای خود قرار داشته باشند و گویی هر جزء درست در سر جای خودش طراحی شده است.
۲- طراحی مکانی برای نشستن و استراحت و در صورت تمایل صرف غذا که میتوان به شکل فضایی نیمه سر بسته ( پرگولا ) طراحی کرد.
۳-در حیاط ویلاهایی که دارای استخر می باشند طراحی و ساخت بلوک هایی شیشه ای در بخشهایی از بدنه استخر و همچنین استفاده از بلور های نوری تصویر زیبا و شگفت انگیزی را خصوصاً در شب بوجود آورد.
4- طراحی میانبری از متریال سنگ در داخل چمن ها برای ایجاد راهی بین ویلا تا آلاچیق نه تنها زیبا است بلکه حد فاصل ویلا تا آلاچیق را کوتاه تر می کند که حاصل آن پیاده روی کمتر در این مسیر است.
5- استفاده بجا و مناسب از گل ها وگیاهان و فلاور باکس ها در کنار درختان و درختچه ها فضای سبزی دلنشین را در ویلا پدید می آورد.
6-در هنگام طراحی می توان با قرار دادن استخر در قسمت بالای ویلا و فضای سبز ویلا در بخش پایینی آن در کنار کف سازی روشن و انتخاب مناسب برای فضا ها محوطه ای باشکوه و شگفت انگیزی را خلق کرد.
۷- استفاده بجا از درختان و درختچه ها در کنار گل ها و گیاهان باعث می شود تا وجود آنها نه آنقدر زیاد و بی قاعده باشد که آدم را سردر گم کند و نه آنقدر کم که حس سرسبزی و زندگی را از محوطه ویلای شما بگیرد.
8-می توان با استفاده از مجسمه های سنگی و یا مجسمه های فلزی که با رنگ های دلخواه شما رنگ آمیزی شده در ورودی های ساختمان در بخش خارجی محوطه ویلا نمایی باشکوه را بوجود آورد.
محوطه و فضای سبز حیاط فضایی زیبا و دلنشین برای فارغ شدن از روزمرگی و فرار از شلوغی و آلودگی های زیست محیطی و سر و صداهای سرسام آور شهری است. این فضا ما را به نشستن و تماشای زیبایی های طبیعت اطراف مان دعوت می کند.فضای سبز ویلا هر چند کوچک اما مانند تصفیه خانه ای بزرگ عمل می کند. زیبایی محیط هم باعث تازگی روح و روان می شود.
طراحی محوطه و طراحی داخلی با یکدیگر بسیار تفاوت دارد و این تفاوت در انتخاب المانهای مورد استفاده می باشد. عواملی مانند نور آفتاب، تغییرات دمایی بالا، بارش برف و باران و تابش مستقیم نور خورشید در این انتخاب ها موثر می باشد.
در محوطه سازی ویلا، متریالها دارای محدودیتهای بیشتری است. به طور مثال در محوطه به دلیل تابش نور مستقیم خورشید و همچنین بارش برف و باران امکان استفاده از چوب غیر اشباع یا انواع پی وی سی وجود ندارد .
مواردی که قبل از شروع محوطه سازی ویلا باید انجام پذیرد: انتخاب خاک، مصالح ساختمانی، ساخت المانها، آلاچیق، آبنما، برکه، استخر، نهر، کف سازی، تاسیسات محوطه سازی و انتخاب خاک می باشد. در محوطه سازی ویلا با توجه به این مهم که عناصر و نیروهای داینامیکی و استتاتیکی متفاوتی در کنار هم قرار می گیرند که هر کدام به نوبه خود نیازهای متفاوتی برای زیرسازی محوطه دارند.
خاکبرداری، خاکریزی، استفاده از خاک مناسب در محوطه سازی همگی نقش مهمی در رشد و نگهداری گیاهان و استقامت آنها در برابر نیروهای ذکر شده دارد.
مصالح ساختمانی مورد استفاده در محوطه سازی ویلا :
امروزه خلاقیت و نوآوری در بخش ساختمان سازی باعث رونق تولید مصالح ساختمانی گوناگون در انواع مختلف شده است. اما شناخت و انتخاب صحیح مصالح برای محوطه سازی امر مهمی می باشد. چرا که علاوه بر حس زیبایی شناسی در محوطه سازی می بایست تغییرات احتمالی این مصالح در برابر شرایط جوی نیز مورد توجه قرار گیرد.
علاوه بر مصالحی که بصورت عمومی در فعالیت های مختلف ساختمانی استفاده میشود بخشی از مصالح بطور تخصصی فقط در محوطه سازی مورد استفاده قرار می گیرد که اطلاع از این موارد میتواند کمک بزرگی در بالا بردن سطح کار محوطه سازی باشد. از دیگر مواردی که در محوطه سازی ویلا باید مورد توجه قرار گیرد جنس و رنگ متریال است که اگر بدرستی انتخاب و مورد استفاده قرار نگیرد باعث بروز مشکلاتی در ظاهر سازه می شود. بطور مثال انتخاب رنگهای تند و براق باعث خستگی ذهن در افراد میانسال می شود و همچنین استفاده از رنگهای تیره باعث کوچکتر جلوه دادن محیط و استفاده از رنگهای روشن در محوطه سازی (استفاده از رنگهای روشن در پاسیو و حیاط خلوتها) می تواند بزرگی محیط را به کاربران القا کند.
استفاده از تراورتن های گرم و روشن به همراه ترمو وودهای روشن یا همرنگ چوب انتخاب مناسبی است. همچنین برای کف ویلا می توان از ترمووودهایی با زمینه تیره و واش بتن (موزاییک شسته)که نوعی کف پوش می باشد و سنگ دانه های رنگی و معدنی به صورت برجسته در آن نمایان است استفاده کرد. همچنین سنگهای لاشه برای استفاده در برخی از نقاط ویلا مناسب می باشند.
از دیگر مواردی که در محوطه سازی ویلا قابل توجه است استفاده از المانهای مختلف مانند آلاچیق، آبنما، رواق، استخر، باربیکیو، برکه و غیره می باشد که با توجه به خواست و سلیقه کارفرما و مساحتی که در اختیار می باشد می توان برای ساخت آنها اقدام کرد.
کف سازی در ساخت محوطه ویلا:
یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین بخشها در محوطه سازی کف سازی میباشد که از سخت ترین قسمت در طراحی ویلا به شمار می آید. با تقسیم بندی مناسب و با استفاده از مواد و مصالح مناسب در این بخش می توان زیبایی و احساس های خاصی را القا نمود. استفاده از مصالح مناسب در محوطه سازی به جهت حفظ امنیت، زیبایی، استحکام و غیره بسیار حائز اهمیت می باشد.
بدین منظور برای کف ، استفاده از واش بتن و چمن و چوب اشباع در مناطق معتدل و مرطوب و سنگ های شکسته کوهی ، لاشه سنگ ، سنگ های متراکم ساختمانی با ضخامت 4 سانتی متر از خانواده های مرمریت و گرانیت و شن های رنگی برای مناطق سرد و خشک پیشنهاد می گردد .
تاسیسات در محوطه سازی ویلا:
روشنایی ویلا، نورپردازی و تاسیسات مکانیکی همگی از موارد مورد توجه و بسیار مهم در طراحی ویلا و بخش محوطه سازی آن است. همچنین استفاده صحیح از انتقال و راه اندازی نیروی برق نه تنها حس امنیت را القا می کند بلکه باعث کاهش در هزینه های نگهداری می شود. کیفیت و نوع تاسیسات استخر، تاسیسات آبنما و تاسیسات آبیاری اتوماتیک و آگاهی از عملکرد آنها و استفاده از ایده های نو، امریست که باید مورد توجه قرار گیرد.
تناسب بیرون، درون و نما :
از نکات مهم در نقشه طراحی ویلا هماهنگی بین محیط درونی با محیط بیرونی آن می باشد که الزام طراحی محوطه ویلا را به دنبال دارد . اصول طراحی نما به نمای جلو، عقب و جانبی تقسیم می شوند. نماها باید شامل ترکیبی از جزئیات معماری، مصالح، مدلهای متنوع در و پنجره و جنبه های دیگر طراحی باشند تا در نهایت طرحی به هم پیوسته و از نظر بصری جذاب را به وجود بیاورند. هر نقشه داخلی با هر طراحی خارجی خانه نمی تواند به کار برده شود. به عبارتی درون و بیرون باید هماهنگ باشند. همه نما و وجوه یک ساختمان مسکونی باید منعکس کننده یک طراحی هماهنگ و کارشناسانه باشد.
مجموعه VTS با بهره مندی از مهندسین سازه ، معماری ، فضای سبز ، تاسیسات برقی و مکانیکی توان طراحی و تهیه و اجرای پروژه های ویلایی را به صورت EPC ، در قالب های قرارداد پیمانکاری و پیمان مدیریت داراست که متناسب هزینه و سلیقه کارفرما طراحی و اجرا می گردد که در این زمینه نمونه هایی در خور و قابل ادعا ارائه نموده است .