طراحی نمای ساختمان

نمای ساختمان، اولین چیزی است  که در ساختمان به چشم می‌آید و به نوعی هویت یک ساختمان محسوب می‌شود. هر چقدر که داخل یک ساختمان زیبا باشد، تا زمانی که نمای آن نتواند نظر افراد را به خود جلب کند، فایده چندانی نخواهد داشت. اهمیت نمای ساختمان بنا بر دلایل یاد شده و پیشرفت در عرصه ساختمان سازی و شهرسازی به ویژه در سال­های اخیر، باعث شده که طراحی نما، خود به یک رشته تخصصی تبدیل شود.

مهندسان معمار که در زمینه طراحی نمای ساختمان تخصص کافی داشته باشند، می‌توانند روز به روز در این عرصه پیشرفت کنند و به جایگاه خوبی برسند. نوسازی در بافت شهری، جان تازه ای به خود گرفته است و از همین رو متقاضیان برای طراحی نمای ساختمان، رو به افزایش هستند. با توجه به موارد یاد شده و تخصصی شدن طراحی و اجرای نما، دانستن برخی موارد در رابطه با این مسئله، خالی از لطف نیست.

طراحی نمای ساختمان چقدر مهم می‌باشد؟

شاید در گذشته، نمای ساختمان به اندازه امروز اهمیت چندانی نداشت و چیزی با عنوان طراحی نما، در بین مردم شنیده نمی‌شد که این مسئله دلایل مخصوص به خود را داشت. اما امروزه با گسترش شهرها و تمایل به شهرنشینی، طراحی نمای ساختمان به یک کار تخصصی و پر طرفدار تبدیل شده است. نمای ساختمان، علاوه بر اینکه در شهرها اهمیت دارد، در ویلاها نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. در شرایطی که طراحی نمای ویلا به خوبی انجام نشود، ساختمان ویلا در محوطه به یک معضل بزرگ تبدیل خواهد شد و در اصطلاح تبدیل به یک وصله نامناسب می‌شود.

ضوابط طراحی نمای ساختمان

با توجه به اینکه ساختمان در کجا قرار گرفته است و کاربری آن چیست، طراحی نمای ساختمان متفاوت خواهد شد. طراحی نما،در هر شهر و منطقه ای از کشور، ضوابط مخصوص به خودش را دارد. پیش از اینکه مهندس معمار، طرح نما را انجام بدهد، باید از ضوابط آشنایی کامل داشته باشد. این ضوابط  گاهی به روز رسانی می‌شوند در نتیجه مهندس معمار باید از آخرین ضوابط، اطمینان کامل پیدا کند. به طور کلی، بسیاری از ضوابط  در شهرهای مختلف کشور در سه سطح الزام، توصیه و پرهیز تدوین می‌شوند. برای مثال، استفاده از مصالح مرغوب و مقاوم در برابر فرسایش و آلوده شدن نما، یکی از الزامات طراحی و اجرای نما در شهر تهران محسوب می‌شود. همچنین رنگ غالب با رنگ ابنیه مجاور باید دارای هماهنگی باشد.

تایید طرح و نمای ساختمان­های واقع در نبش گذرهای اصلی و پوشاندن درز انقطاع بین دو ساختمان با مصالحی که تناسب با نما داشته باشد، یکی دیگر از ضوابط طراحی نمای ساختمان در تهران به حساب می‌آید. برخی موارد مانند عدم استفاده از نماهای تمام شیشه ای (سطح شیشه خور نما از ۶۰ درصد بیشتر نشود) یا تمام فلزی و عدم استفاده از رنگ‌های نامتعارف، در دسته پرهیز در ضوابط طراحی نمای ساختمان قرار می­گیرند. همچنین نباید از مصالح متعدد مصالح ساختمانی در طراحی و اجرای نما استفاده کرد. مهندسان معمار از به کار بردن مصالح برنده یا شکننده در طبقات اول که با عابرین مرتبط است، باید پرهیز کنند. ضوابط به این موارد محدود نمی‌شوند و با جزئیات بیشتری هستند. این موارد به عنوان مثال یاد شد تا کارفرمایان هم با چند مورد به صورت اجمالی در رابطه با طراحی نمای ساختمان، آشنایی پیدا کنند و فارغ از بحث سلیقه، این آگاهی را داشته باشند که ضوابط هم مطرح هستند.

9 مورد از اصول طراحی نما چیست؟

• محافظت از نما در مقابل تاثیرات جوی مانند سرما و گرما

هر کدام از مصالح ساختمانی که برای ساخت نما استفاده می‌شود دارای ویژگی‌های مخصوص به خود می‌باشد و با توجه به این مساله یک نمای موفق نمایی است که علاوه بر زیبایی در حفظ انرژی نیز موثر باشد و مانع اتلاف انرژی گردد که این مستلزم استفاده از مصالحی است که ضریب انتقال حرارتی کمتری داشته باشد.

• استفاده از نما به عنوان عایق

از آنجایی که یک ساختمان می‌تواند در جایی شلوغ در مرکز شهر و یا در حاشیه بزرگراهی که محل عبور خودروها است و یا حتی محوطه کارخانه یا مراکز پر سر و صدای دیگری واقع شده باشد از این رو نما می‌تواند به عنوان عایق و پوششی محافظ در برابر صوت عمل نماید.

• استفاده از نما به عنوان رابط بین قسمت‌های داخلی و خارجی بنا

نمای یک بنا همانگونه که محافظی برای اجزای داخلی یک بنا در برابر محیط بیرونی می­باشد باید بتواند ارتباط بین محیط خارج بنا با داخل را نیز برقرار نماید. به عنوان مثال ورود نور خورشید به داخل ساختمان و همچنین استفاده از مناظر بیرونی بنا از داخل ساختمان.

• نما به عنوان یک معرف

طراحی نما می‌تواند معرف شخصیت مالک و ساکنان ساختمان بوده و حتی می‌تواند معرف موقعیت مکانی ملک و همچنین نوع کاربری آن باشد. از طرفی نما را می‌توان به عنوان چهره ساختمان تلقی کرد که در مقابل دید عموم قرار دارد. زیبایی نما معرف شخصیت ساختمان و حتی معرف مهندس معمار و طراح آن می‌باشد و نشان دهنده هنر و کیفیت کار ایشان می‌باشد.

• نما به عنوان عنصری از نمای مجموعه شهری

با توجه به اینکه نمای ساختمان یکی از نماهای موجود در شهر می‌باشد از این رو زشتی و زیبایی آن نیز می‌تواند بر کل محل تاثیر گذار باشد و در نتیجه طراحی و اجرای نما از اهمیت بالایی برخوردار می‌گردد.

• نما به عنوان معرف شرایط محیطی

نمای هر ساختمان بسته به محلی که در آن قرار دارد و همچنین بر اساس شرایط محیطی مانند شرایط آب و هوایی، نزدیکی به گسل یعنی زلزله خیز بودن منطقه، باد و طوفان، آلودگی هوا و میزان آلاینده‌های موجود در هوا و همچنین انواع مصالحی که برای آن استفاده شده است کاملاً متفاوت می‌باشد. نمای ساختمان منطقه ای گرمسیری با نمای ساختمان در یک منطقه صنعتی کاملاً متفاوت می‌باشد.

• ایمنی نما را به حداکثر برسانید

رعایت ایمنی در اجرای نمای ساختمان حائز اهمیت است و از زمان طراحی نمای ساختمان باید بحث ایمنی را مد نظر قرار داد. ایمنی نما به لحاظ پایداری مصالح ساختمانی، در ساختمان­های بلند بسیار اهمیت دارد و سست بودن مصالح نما، جان عابران را به خطر می­اندازد. برای این منظور باید برای ثابت نگه داشتن سنگ یا هر متریال دیگری، تمهیداتی را  اندیشید. برای این منظور اسکوپ در نمای سنگ باید انجام شود یا مصالح ساختمانی از هر نوعی که باشد، به بدنه ساختمان پیچ شوند. شاید برخی از معماران ناآگاه، برای صرفه جویی در هزینه‌ها و تسریع در انجام کار، چنین مواردی را نادیده بگیرند ولی واقعیت امر این است که به مخاطره انداختن جان سایر افراد، ارزش انجام چنین کارهایی را ندارد.

• هویت بومی‌را نادیده نگیرید

ضوابط طراحی نمای ساختمان در برخی از شهرهای کشور با تاکید بر حفظ هویت بومی‌و منطقه ای تدوین شده است و مهندسین معماری که کار طراحی و اجرای نما انجام می‌دهند، باید بر اساس این ضوابط کارشان را پیش ببرند. اما در شرایطی که این موارد عنوان نشده باشد، باز هم پیروی از حفظ هویت بومی‌و منطقه ای، مزایایی را به همراه دارد که مهم ترین آن به لحاظ بصری و زیبایی شناسی، ایجاد احساس خوب در مخاطبان است.

• تناسب نما هم مهم است

طراحی نمای ساختمان، باید به گونه ای باشد که در تناسب با محوطه سازی و فضای سبز آن باشد. چنانچه بین محوطه سازی و نمای ساختمان یک عدم هماهنگی وجود داشته باشد، پس از مدتی باعث آشفتگی ذهنی خواهد شد. اهمیت تناسب بین محوطه سازی و طراحی نمای ساختمان، در ساختمان‌های مسکونی و ساختمان ویلاها بیش از پیش باید مورد توجه قرار بگیرد.

طراحی نمای مسکونی

در طراحی و اجرای نمای مسکونی، باید به این مسئله توجه داشت که نما نباید به گونه ای باشد که تضاد زیادی با سایر ساختمان­ها ایجاد کند. مهندسین معمار که در زمینه طراحی و اجرای نما به ویژه طراحی نمای مسکونی، فعالیت دارند این مسئله را به خوبی می‌دانند که هر چقدر نماها به یکدیگر نزدیک­تر طراحی شوند، به لحاظ بصری حس بهتری را در مخاطب ایجاد خواهند کرد. هر چه مصالح ساختمانی مرغوب تر باشد، عمر نمای ساختمان مسکونی بیشتر می‌شود و نیاز به تعمیر یا تعویض نمای ساختمان، به حداقل ممکن خواهد رسید. مصالح ساختمانی باید به گونه ای انتخاب شوند که بعد از مدتی زیبایی ظاهری خود را از دست ندهد و قابلیت شست و شوی نما در آینده وجود داشته باشد. ساختمان­های مسکونی که در شهرهای بزرگ قرار دارند بیشتر ظاهر زیبای خود را از دست می‌دهند و احتمال تخریب نما به دلیل بارش باران‌های اسیدی به مراتب بیشتر است.

طراحی نمای اداری

طراحی نمای اداری با نمای مسکونی دارای تفاوت­هایی است و مهندسین معماری باید در عین حال که ضوابط طراحی نما را رعایت می‌کنند، خلاقیت هم داشته باشند. نمای ساختمان اداری باید به گونه ای باشد که با وجود القای حس زیبایی، بتواند تا حدود زیادی متناسب با کاربری مورد نظر باشد. نورپردازی در نمای یک ساختمان اداری باید به شکل منطقی باشد و برای این منظور هم در طراحی نمای ساختمان تمهیداتی در نظر گرفته شود.  بسیاری از ساختمان­های اداری، در روز مورد استفاده قرار می‌گیرند از این رو انتخاب رنگ متریال نما مسئله بسیار مهمی‌به حساب می‌آید.

اصل انتخاب رنگ در رابطه با متریال نما نیز مصداق دارد، یعنی هر چه متراژ زمین کوچک باشد، باید تا جای ممکن از رنگ‌های روشن استفاده کرد که ساختمان بزرگ تر جلوه کند. در مقابل این مسئله، رنگ‌های تیره قرار می‌گیرند در واقع رنگ‌های تیره بیشتر مناسب متراژ بالا هستند و در صورت استفاده از این دسته از رنگ­ها در متراژ بالا، چیزی از ابهت ساختمان کم نمی‌شود. مصالح ساختمانی در طراحی و اجرای نمای ساختمان اداری، الزاما نباید از سنگ باشد و بر اساس حدود مجاز ضوابط  طراحی نمای ساختمان می‌توان از شیشه، فلز و کامپوزیت استفاده کرد.

طراحی نمای تجاری

طراحی نمای تجاری، به مراتب سخت تر از طراحی نمای مسکونی و اداری است چون تعداد افرادی که در ساختمان­‌های تجاری رفت و آمد می‌کنند، بسیار بیشتر است. علاوه بر این، نمای تجاری باید به گونه ای باشد که حس کنجکاوی افراد را برانگیزد و تا زمانی که طراحی نمای ساختمان تجاری به این شکل نباشد، افراد کمتری برای ورود به آن تشویق می‌شوند. طراحی نما در ساختمان‌های تجاری معمولا از نوع طراحی نمای مدرن است.

بهره گیری از شیشه و فلز در این نوع ساختمان‌ها با توجه به در نظر داشتن ضوابط، بسیار مرسوم است. یکی از انواع نماهای شیشه ای که بسیار مورد توجه واقع شده، نمای کرتین وال (curtain wall) محسوب می‌شود. این نوع نما یکی از انواع نماهای شیشه ای به حساب می‌آید که در آن از سیستم پوشش با سازه خود ایستا بهره گرفته  می‌شود. این نوع نما اگر به درستی اجرا شود، یکی از بهترین نماهای شیشه ای به ویژه برای ارتفاع است.

در این نوع نما می‌توان از ترکیب آلومینیویم و شیشه در طراحی نمای ساختمان بهره گرفت. برای ساختمانهایی که ارتفاع زیادی دارند، باید تست تونل باد با دقت بالایی انجام شود که اهمیت این مسئله در مناطق بادخیز به مراتب بیشتر است. چنانچه هدف از طراحی نمای ساختمان مجتمع تجاری، القای حس تجمل باشد، می‌توان از طراحی نمای کلاسیک بهره گرفت. به طور کلی، طراحی نمای کلاسیک در مجتمع‌های تجاری که ارتفاع زیادی دارند، جلوه چندانی ندارد و بیشتر در ساختمان‌های کوتاه تر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

طراحی نمای کلاسیک

نمای کلاسیک، به طور کلی یک نمای تجملی به حساب می‌آید که محدودیت‌هایی برای آن در برخی از شهرها در نظر گرفته شده است به همین دلیل پیش از طراحی نمای ساختمان به این سبک، از آخرین ضوابط طراحی نمای ساختمان، باید آگاهی کافی داشت. نمای ساختمان به سبک کلاسیک بیشتر برای ویلاهای خارج شهر کاربرد دارد. هر چه متراژ زمین بیشتر باشد، شکوه و عظمت بنا که به سبک کلاسیک طراحی شده باشد، بیشتر به چشم می‌آید.

اگر فردی به سبک مدرن محوطه سازی علاقه داشته و در عین حال نمای کلاسیک را نیز دوست داشته باشد، در چنین شرایطی یک عدم هماهنگی بین محوطه و نما به وجود می‌آید. در واقع ساختمان و نمای آن، محوطه سازی و فضای سبز، باید همگی از یک سبک مشخص پیروی کنند. طراحی نمای ساختمان، می‌تواند با بهره گیری از هنر ایرانی باشد و الزاما نیازی نیست که طراحی نمای کلاسیک به صورت اروپایی انتخاب شود. طراحی نما به سبک ایرانی، با بهره گیری از مصالح ساختمانی بومی‌و غالبا از آجر است. اینکه طراح به چه شکل بتواند یک نمای زیبا و جذاب با هویت ایرانی را طراحی کند، به توانمندی، مهارت و ذوق طراح کاملا بستگی دارد.

طراحی نمای تالار عروسی

نمای هر ساختمان، به نوعی هویت آن به حساب می‌آید و کارفرمایان همان قدر که به طراحی داخلی و محوطه تالار عروسی توجه می‌کنند باید به طراحی نمای تالار عروسی نیز دقت کافی داشته باشند. طراحی نمای تالار عروسی باید تابع یک سبک خاص باشد و تناسب آن با قسمت داخلی تالار عروسی و محوطه ضروری است. یکی از مواردی که روی نمای تالار عروسی تاثیر زیادی می‌گذارد نورپردازی است. از آنجایی که فعالیت اصلی تالارهای عروسی در شب انجام می‌شود، نورپردازی خوب ضروری به نظر می‌رسد و به جذابیت بیشتر نما کمک خواهد کرد.

سبک‌های موجود در طراحی نمای ویلا

نمای مدرن

یکی از زیباترین و پرطرفدار ترین سبک‌های طراحی نما، به ویژه در طراحی ویلا، سبک نمای مدرن است. در این سبک طراح سعی در استفاده از مصالح جدید، به روز و تولید شده با روش‌های نوین در نماسازی دارد و در طراحی از عناصر و المان‌های تزئینی استفاده نمی‌کند.

نمای کلاسیک

امروزه نماهای کلاسیک بخصوص نمای رومی‌در بین مردم محبوبیت زیادی پیدا کرده اند که نه تنها در ساختمان‌ها، در طراحی نمای ویلا نیز مورد استقبال قرار گرفته است.
نمای کلاسیک بیشتر مناسب ویلاهای بزرگ و لوکس می‌باشد و به کار بردن آن موجب شکوه بیشتر در ظاهر ویلا می‌شود.
ویژگی اصلی نمای کلاسیک استفاده از عناصر تزئینی مانند ستون‌ها و مجسمه‌ها، قاب‌ها و قرنیز‌ها استفاده می‌گردد.
در طراحی نمای کلاسیک بیشتر از سنگ استفاده می‌شود که سنگ‌ها ممکن است طبیعی باشند و یا سنگ‌های فرآوری شده باشند، این سبک نماها برای ایجاد حس شکوه و تجمل بسیار مناسب هستند.

نمای ویلای ساحلی

اگر به ویلاهای حاشیه سواحل دقت کرده باشید، متوجه سبک ساختاری و نمای ویلا‌ها می‌شوید که اکثرا از مصالحی با رنگ‌های روشن استفاده شده اند و سقف‌های شیب دار و استفاده از طاق‌ها و قوس‌ها در آن‌ها رایج است.

نمای روستیک یا روستایی

یکی دیگر از سبک‌های رایج در طراحی نما ویلا، سبک روستایی یا روستیک است. در سبک روستایی از عناصر روستایی استفاده می‌شود و از مصالحی مانند چوب، آچر و سقف‌های سفالی و شیب دار استفاده می‌شود تا نماد خانه‌های روستایی باشد.

نمای پست مدرن

نمای پست مدرن شامل استفاده از نما‌ها و الگو‌های سنتی در هر منطقه است که به فرهنگ هر منطقه توجه دارد و آن‌ها را به نوعی در طراحی‌های خود استفاده می‌کند. در این سبک طراحی نمای ویلا از عناصری استفاده می‌شود که  نمایانگر فرهنگ خاص آن منطقه است.

قیمت طراحی نما چقدر است؟

هزینه طراحی نما، به عوامل زیادی بستگی دارد که یکی از این عوامل، تعداد برهای نمای ساختمان (شرقی، غربی، شمالی یا جنوبی) است. علاوه بر این، متراژ یکی دیگر از مواردی محسوب می‌شود که در هزینه طراحی نمای ساختمان، نقش دارد. بعنوان مثال اینکه طراحی ویلا شما دوبلکس باشد یا فلت، طبیعتا متراژهای نمای ویلا متفاوت خواهد بود و به تبع هزینه آن نیز فرق خواهد کرد. چنانچه کارفرما طراحی نورپردازی را هم از مجری بخواهد، هزینه طراحی نما افزایش پیدا خواهد کرد. نقشه‌های فاز دو نیز هزینه ای جدا در پی دارند که در صورت تمایل در اختیار کارفرما قرار می‌گیرد. در بحث اجرای نمای ساختمان، به غیر از متراژ ساختمان، متریال نیز در هزینه اجرای نمای ساختمان تاثیرگذار است. متریال اگر از برندهای وارداتی انتخاب شود، قطعا هزینه اجرا به مراتب بالاتر خواهد رفت.

دیدن نمونه کارهای زیبای طراحی نما