اصولا طراحی و معماری استخرهای عمومی‌و خانگی یا اجرای استخر با توجه به تعداد نفرات و نحوه سرویس دهی و یا به سلیقه طراح و خواسته‌ی کارفرما ساخته و به بهره برداری می‌رسند . ساخت استخر به دلیل حساسیت در ایزولاسیون و آب بندی بدنه، به دقت زیاد نیاز دارد. لذا اجرای هر مرحله از طراحی و اجرای استخر مستلزم زمان لازم و دقت در انتخاب متریال درجه یک میباشد که در این متن مراحل اجراء با توجه به جزئیات بصورت کامل لحاظ شده است.
مراحل ساخت استخر
• طراحی و زیر ساخت ،شامل بدنه استخر و لوله گذاری
• عایق کاری استخر
• تاسیسات استخر
• روشنایی استخر
• نازک کاری استخر
در بسیاری از موارد قبل از طراحی و اجرای استخر می‌بایست در ابتدا نقشه‌های معماری و موتورخانه استخر چک شود .چرا که می‌بایست موتورخانه استخر در سطح پایین تری از کف استخر کار شود تا عمر پمپ‌ها افزایش پیدا کرده و از روش‌های بهتری برای ساخت استخر و موتورخانه استفاده شود )
ساخت استخر ارزان شامل ساخت کاسه استخر و غلاف گذاری لوله‌ها میشود .بسیاری از سازندگان ساختمان متاسفانه بر این باورند که تیم تاسیساتی استخر می‌بایست بعد از آماده کردن کاسه استخر وارد پروژه شوند که این باور با توجه به ساخت استخرهای کارآمد و با عمر بالا مغایرت دارد ،چرا که در استخرهای جدید بهتر آن است که به جای آنکه لوله‌ها از دیوار وارد شوند از کف استخر وارد شده و بصورت یکنواخت آب را در کف استخر به جریان بیاندازند . به این منظور بهتر آن است در زمانی مش بندی استخر که در حال اجرا بوده لوله‌ها را در کف استخر به عنوان غلاف کار گذاشته شود .
این غلاف‌ها بهتر است که حداقل 2 برابر قطر لوله‌های تصفیه کف استخر باشند ،چرا که در بسیاری از موارد که طول استخر تا تصفیه خانه زیاد است و نیاز به آن است که دو لوله به هم متصل کنند نیازمند استفاده از اتصالاتی مانند بوشن هستیم . از سوی دیگر با توجه به معماری کاسه استخر بهتر آن است که از قبل تعدادی المان در دیوار استخر کار شود و از انجام دوباره کاری بتن ریزی استخر جلوگیری شود .به این منظور می‌بایست قبل از اجرای بتن ریزی حتما محل دقیق چراغ‌ها و نوع چراغ‌ها و همچنین محل قرار گیری لوله‌های دهش و مکش کف استخر و اسکیمر در استخر مشخص شود.
عایق کاری و عایق بندی استخر
متاسفانه به دلیل نبودن منابع کامل علمی‌و ترجمه‌های فارسی در ایران بسیاری بر آن باورند که می‌توان از مواد آبندی معمولی مانند قیرگونی و ایزوگام برای ساخت استخر و جکوزی استفاده کرد ، اما با توجه به تجربیات شخصی مواردی که از این روش برای عایق کاری استفاده شده به دلیل عبور لوله بخار یا نفوذ آب به پشت ایزوگام ،این عایق به اصطلاح ورم کرده و باعث سست شدن و شل شدن کاشی کاری میشود .
برای آب بندی کردن بهتر مواد آب بندی جدید مانند ژل میکرو سیلس یا Z90 یا SA12 پا به عرصه گذاشته که پایه این مواد شیمیایی بوده و معمولا روی دیواره بتنی استخر و در زمان سیمان کاری به نسبت مخلوط میشوند .اما نکته اصلی آن است که رطوبت و آب تنها از دیواره استخر نفوذ نمی‌کند ،بلکه به دلیل شیرجه زدن و پاشیدن آب به محیط اطراف استخر بهتر آن است که کف و دیواره‌های استخر و کف و دیواره‌های محوطه و هر قسمت که احتمال نفوذ آب وجود دارد آب بندی شود.
از سوی دیگر بدلیل آنکه این مواد در هنگام کار توسط نیروی انسانی با ملات مخلوط شده و کار میشود و احتمال آن وجود دارد که به طور مناسب مخلوط صورت نگیرد و همچنین در خیلی از موارد این مواد را نمی‌توان بعد از اجرا تست آبندی کرد .بنابراین پس از اجرای نازک کاری و در صورتی که نشت آب رخ دهد احتمال آب بند نبودن و دوباره کاری و هزینه مجدد وجود دارد به همین دلیل این شرکت برای رفع این مانع از مواد آبندی فایبرگلس در استخر و محوطه و دیواره‌ها استفاده میکند .که بتوان تا قبل از سیمان کاری و نازک کاری تمامی‌دیواره‌ها و محوطه استخر و جکوزی را تست آبندی کرد .
این مواد بر پایه مواد شیمیایی و الیاف میباشد ،که به صورت لایه‌ای بر روی هم کار میشود و سطح صاف و کاملی بدون هیچ نشتی را به وجود می‌آورد .این مواد اصولا وارداتی بوده و مدت زمان اجرای آن کم بوده و امکان وجود تست آبندی قبل از سیمان کاری و نازک کاری وجود دارد ،بر اساس این روش می‌توان حتی لوله‌هایی را که در کف و دیواره استخر کار شده که با بتن دیواره آب بند نبوده آبند کرده و تست نمود.
تاسیسات استخر و جکوزی
قبل از اجرای هرگونه عملیات اجرای استخر می‌بایست نقشه‌ای کامل از ابعاد استخر و جکوزی و معماری محوطه آن و موتورخانه تهیه نمود. بر اساس این نقشه‌ها می‌توان تجهیزات موتورخانه و تهویه استخر را انتخاب و‌جانمایی کرد. نکته‌ای که خیلی از مواقع باید به آن توجه داشت آن است که می‌بایست موتورخانه استخر و جکوزی در سطح پایین تری از کف استخر و جکوزی کار شود تا آب داخل استخر و جکوزی به راحتی بر پمپ‌ها و فیلترها سوار بوده و یا بتوان راحتر و سریع تر آب کف استخر و جکوزی را تخلیه نمود .
تاسیسات استخر اصولا بر دو دسته تقسیم بندی میشوند
دسته اول تاسیسات مربوط به خود استخر بوده که شامل پمپ‌ها ،فیلترها ،مبدل‌ها و منابع بالانس و ضدعفونی کننده‌ها میشوند .
دسته دوم تاسیسات تهویه استخر و تاسیسات بهداشتی استخر
این تاسیسات شامل توالت ،روشویی‌ها ،دوش‌ها و لوازم کانترهای پذیرایی میشود که هر استخری می‌بایست در داخل محوطه خیس خود دارای قسمتی برای توالت و روشویی به تعداد استاندارد باشد .علت اصلی که این تجهیزات را در محیط خیس قرار میدهند آن است که افرادی که در حال استفاده کردن از تجهیزات آبی هستند بدن آنها خیس بوده ،به منظور خیس نکردن تمامی‌فضاها و محوطه‌های جانبی استخر و حفظ و نگهداری تجهیزات بهتر آن است که سرویس‌های مناسب در داخل خود محوطه در نظر گرفته شود .
لازم به ذکر است با توجه به استفاده افراد از این سرویس‌ها در فصول مختلف حتما می‌بایست تجهیزات گرمایشی و اگزاست برای این قسمت در نظر گرفت ،چرا که در صورت نبود دستگاه مناسب اگزاست برای این قسمت احتمال نفوذ هوای نامطبوع به داخل محوطه بوده وسبب ایجاد فضایی نا مناسب میشود
پیشنهاد ویرا طرح اسپرلوس مطالعه مقاله تجهیزات استخر و جکوزی میباشد.
تجهیزات تهویه مطبوع استخر
در ایران متاسفانه به دلیل نبودن استانداردها و رفرنس‌های فارسی مناسب بسیاری از پیمانکاران از فن کویل تنها برای تهویه استخر استفاده میکنند .با توجه به اینکه محوطه استخر و جکوزی کاملا مرطوب بوده این دستگاه به تنهایی قابلیت کنترل دما را ندارد و استفاده از آن کمک چندانی به تهویه استخر و جکوزی نمی‌کند .
در بسیاری از موارد دیده شده که تنها از یک فن دهش و یک فن تخلیه برای به گردش درآوردن هوا استفاده میشود که این کار نیز غیر اصولی بوده چرا که در زمستان هوای سرد بیرون را بدون هیچ گونه تغییر دمایی به داخل استخر مراند و از طرف دیگر هوا را خارج میکند که توجه به لخت بودن افراد و خیس بودن بدن آنها امکان مریض شدن و عدم استفاده از استخر را محیا می‌سازد .به این منظور برای آنکه بتوان محیطی مطبوع همراه با دما و شرایط آسایش فراهم کرد بهتر است که از دستگاه هواساز همراه با اگزاست فن جهت تهویه هوا استفاده کرد .
این دستگاه با توجه به دما و رطوبت محیط داخل و محیط بیرون مقداری از هوای بیرون را چه در فصل گرم و چه در فصل سرد به دمای آسایش رسانده و با شرایط مطبوع به داخل محوطه استخر و جکوزی میفرستد و از طرف دیگر دستگاه اگزاست فن از محیط‌هایی که احتمال تولید انباشت بخار وجود دارد هوا را تخلیه میکند .اصولا بنا به نیاز پروژه و درخواست کارفرمای محترم و موقعیت مکانی هواسازهای ارائه شده توسط این شرکت با کویل سرد و گرم یا تنها با کویل گرم و با برگشت هوا یا بدون برگشت هوا طراحی و ساخته میشود .
اگزاست فن‌های استخر و جکوزی
اصولا با توجه به مرطوب بودن فضای استخر و جکوزی و با در نظر گرفتن مقدار تبخیر سطحی آب اصولا حجم هوای اگزاست بالا بوده ،بنابراین این سیستم نیازمند کانالها و دریچه مناسبی جهت تخلیه هوا میباشد .با توجه به مرطوب بودن هوای عبوری بهتر آن است که از کانال گالوانیزه برای این محیط‌ها استفاده نشود ،چرا که با عبور هوای مرطوب و سرعت بالای آن احتمال پوسیدگی و کاهش عمر کانال افزایش می‌یابد ،به این منظور بهتر است از کانالهایی استفاده شود که در مقابل رطوبت مقاوم باشند .مانند کانال سبز که مقاوم در برابر رطوبت بوده
یکی از اصولی که می‌بایست در تخلیه هوا مد نظر قرار داد آن است که می‌بایست هوای اگزاست را قسمتی جمع کرد که بیشترین محل تولید بخار و تبخیر سطحی آب را دارد و مانند جکوزی در هنگام تخلیه هوا می‌بایست پروفیل ورود و خروج هوا را مد نظر قرار داد تا سیستم کارآمدی طراحی و ساخته شود .فن‌های اگزاست استخر بهتر است که از نوع Back ward انتخاب شوند
تجهیزات خشک کن شیشه‌های استخر
در بسیاری از معماری‌ها قسمتی از فضای محوطه استخر شیشه کار میشود که معمولا این قسمت‌ها برای دیدن نمای داخل حیاط یا ویلا و جذابتر بودن فضای استخر کار میشود .اما به دلیل تولید بخار و تبخیر سطحی داخل محوطه استخر جکوزی در بسیاری از موارد این شیشه‌ها بخار کرده و فضای بیرون قابل رویت نیست
به این منظور این شرکت از تعدادی از خشک کن‌های شیشه‌ها که همانند دستگاه هواساز کوچک بوده ،هوای استخر را گرفته و پس از عملیات خشک کردن مجددا توسط کانال کشی به روی سطح شیشه به حرکت در می‌آورد .
پمپ‌های استخری
پمپ‌های استخری یا پمپ‌های استرینردار به نوعی از پمپ‌های گریز از مرکز گفته میشود که در ورودی خود دارای سبدی با مش بندی‌های مختلف 3X3 یا 4 X4 یا 5 X5 هستند .در اینگونه از پمپ‌ها تمام مواد جامد آب استخر یا جکوزی اعم از مو ،ناخن و یا هر چیز دیگری که پمپ‌ها از کف استخر یا جکوزی مکش میکند در سبد خود به دام انداخته و از گیرپاش کردن پمپ و کاهش راندمان پمپ جلوگیری میکند .
در اینگونه از پمپ‌ها سبد پمپ را می‌بایست هر چند وقت یکبار بررسی و تمیز کرد .پوسته اکثر این نوع از پمپ‌ها معمولا از ترمو پلاستیک بوده و قابلیت زیادی در مقابل خوردگی و ضربه دارند .معروف ترین نوع این پمپ‌ها داب (Dab) ، IMLکریپسول (keipsol) و‌هایوارد (Hiward) میباشد .این نوع از پمپ‌ها بیشتر در موارد تصفیه استخر و جکوزی استفاده میشوند .از معایب و مزایای اینگونه از پمپ‌ها آن است که هد بالایی ندارند . به همین جهت نمی‌توان اینگونه از پمپ‌ها را در مدار نازل جهت‌های جکوزی استفاده کرد
پمپ نازل جکوزی ( پمپ سانتری فیوژ )
اینگونه از پمپ‌ها دارای استرینر نبوده و تنها دارای یک ورودی و خروجی می‌باشند ،که به دلیل مکش نازلها از کف جکوزی و احتمال ورود ذرات جامد به داخل پمپ می‌بایست در ورودی پمپ یک عدد استرینر با قطر ورودی و خروجی مناسب قرار داده شود .اینگونه از پمپ‌ها با توجه به تعداد نازلهای جکوزی دارای هد و دبی زیادی هستند .
مبدل‌های استخری
مبدل‌های گرمایش استخری در انواع و طرحهای مختلف تولید و به بازار عرضه میشوند .اکثر مبدل‌ها از نوع پوسته و لوله بوده ،این نوع از مبدل‌ها معمولا پوسته آهن با ضدزنگ بوده و کویل داخلی از جنس مس میباشد که به طور معمول آب داخل استخر از داخل کویلها عبور میکند و آب گرمایش دیگ بین پوسته و کویل در حال حرکت میباشد ،که آب گرم از قسمت بالایی کویل وارد و‌از قسمت زیرین آن خارج میشود ،در نوع خارجی این گونه از مبدل‌ها پوسته و کویلها از جنس استیل 316 بوده که این نوع از مبدل از لحاظ پوسیدگی مقاوم بوده و خوردگی بر آن تاثیر نداشته . در نحوه استفاده از مبدل‌ها بهتر آن است که قبل از کلرزن‌ها و اوزون زن‌ها در مدار به کار گرفته شود.
مفید بود ممنون