رنگ شناسی در طراحی داخلی

شناخت رنگ و علم کاربرد آن در معماری به ویژه طراحی داخلی ، جزو موارد بسیار مهم برای هر مهندس معمار به حساب می­آید. چنانچه طراحی و چیدمان از هر لحاظ خوب باشد ولی رنگ‌ها به درستی انتخاب نشوند، نتیجه طراحی زیر سئوال می‌رود. اگر معمار به اهمیت رنگ شناسی پی ببرد، با بهره گیری از رنگ‌ها، می‌تواند فضاها را کوچک تر و بزرگ کند و جلوه خاصی به آن‌ها ببخشد. در متن زیر به چند اصل مهم در رابطه با اهمیت رنگ در معماری داخلی پرداخته ایم.

چرخه رنگ در طراحی داخلی

هر فردی که بخواهد طراحی داخلی یا طراحی محوطه انجام بدهد، باید به چرخه رنگ آشنایی کامل داشته باشد. چرخه رنگ به نوعی یک ابزار به حساب می‌آید که به کمک آن می‌توان به روابط رنگ‌ها پی برد. رنگ‌های قرمز، زرد و آبی رنگ‌های اصلی محسوب می‌شوند و سایر رنگ‌ها از ترکیب رنگ‌های اصلی با یکدیگر بدست می­آیند که به این رنگ‌ها، رنگ‌های ثانویه گفته می‌شود. از ترکیب رنگ‌های ثانویه، رنگ‌های دیگری می‌توان ساخت. بر اساس چرخه رنگ، آن دسته از رنگ‌هایی که در روبروی یکدیگر در این چرخه قرار می‌گیرند، مکمل هستند.

دسته بندی رنگ‌ها

به طور کلی، رنگ‌های قرمز ، زرد و نارنجی و هر رنگی که به این موارد یاد شده نزدیک باشد، در گروه رنگ‌های گرم قرار می‌گیرد. در نقطه مقابل رنگ‌های گرم، رنگ‌های سرد قرار می‌گیرند که می‌توان به رنگ‌های سبز و آبی اشاره کرد. برخی رنگ‌ها هم خنثی هستند که می‌توان به خاکستری، سفید ، بژ و…، اشاره کرد.

رنگ­های گرم

به طور کلی، رنگ‌های گرم، با هیجان و انتقال انرژی به مخاطب همراه هستند. این دسته از رنگ‌ها در طراحی داخلی، باید به شکل منطقی مورد استفاده قرار بگیرند. در نظر گرفتن کاربری در طراحی داخلی، برای بهره گیری از رنگ گرم بسیار حائز اهمیت است. برای مثال، اگر قرار باشد فردی به مدت طولانی در یک اتاق بماند و آن اتاق هم به عنوان اتاق خواب استفاده شود، بهره گیری از رنگ‌های گرم به وفور، توصیه نمی‌شود. چنانچه در یک اتاق خواب به مقدار زیاد از رنگ قرمز به ویژه برای دیوارها استفاده شود، آرامش فرد مختل می‌شود. پس به طور کلی، نباید در استفاده از رنگ‌های گرم افراط کرد. اگر کارفرما به رنگ‌های گرم علاقه داشته باشد، می‌توان با ترکیب این نوع رنگ با رنگ‌های خنثی یا سرد، فضا را تعدیل کرد. برای طراحی داخلی مهد کودک‌ها، باشگاه‌های ورزشی و رستوران‌ها می‌توان به راحتی از رنگ‌های گرم بهره گرفت.

رنگ‌های سرد

رنگ‌های سرد، بیشتر می‌توانند حس آرامش را در مخاطب ایجاد کنند. این دسته از رنگ‌ها اگر به شکل افراط گونه در طراحی داخلی به کار روند، فضا را سرد و بی روح خواهند کرد. طراح معمار در چنین شرایطی باید برای رفع این مشکل از مبلمان‌ها و وسایلی با رنگ گرم، بهره ببرد. ترکیب رنگ‌های سرد با گرم نیز می‌تواند مانع از بروز این مشکل شود. البته نباید این نکته را از یاد برد که در ساختمان‌هایی با کاربری درمانی ، مانند بیمارستا­ن‌ها، آسایشگاه‌های روانی و…، می‌توان از رنگ سرد بیش از رنگ‌های دیگر بهره گرفت چون در چنین مراکزی هدف اصلی ایجاد آرامش است.

رنگ‌های خنثی

به طور کلی، رنگ‌های خنثی حس انعطاف پذیری را در مخاطب القا می‌کنند. این دسته از رنگ‌ها، در معماری به ویژه در طراحی داخلی، به وفور مورد استفاده قرار می‌گیرند. رنگ خنثی در طراحی کلاسیک بسیار پر کاربرد است و معمولا در سبک‌های طراحی دیگر مانند سبک مدرن، به تنهایی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. استفاده از رنگ‌های خنثی در تالار عروسی ای که به سبک کلاسیک طراحی شده باشد، بسیار رایج است.

رنگ‌های تیره و روشن

رنگ‌های تیره، در طراحی داخلی و به طور کلی معماری، خیلی کاربرد دارند از رنگ‌های تیره می‌توان برای کوچک نشان دادن محیط بهره گرفت. رنگ‌های تیره باید به شکل هوشمندانه مورد استفاده قرار بگیرند. از رنگ‌های تیره به ویژه رنگ مشکی، می‌توان برای ایجاد کنتراست، تاکید و ایجاد نقاط کانونی استفاده کرد. رنگ‌های روشن در نقطه مقابل رنگ‌های تیره قرار می‌گیرند و در وسیع نشان دادن فضاهای داخلی نقش دارند. به طور کلی، آن طراحی عملکرد موفق دارد که بتواند یک تعادل و‌هارمونی بین رنگ‌ها ایجاد کند.

رابطه سبک‌های طراحی داخلی و رنگ

هر یک از سبک‌های طراحی داخلی و دکوراسیون آن­‌ها ویژگی‌های خاص خودش را دارد و در هر سبک برخی از رنگ‌ها غالب تر است. برای مثال، در سبک‌های کلاسیک و به طور کلی طراحی‌هایی که در آن‌ها مجلل بودن ملاک باشد، از رنگ‌های طلایی، کرم ، بژ، سفید و …، به وفور استفاده می‌شود. اما بهره گیری از رنگ‌هایی چون مشکی، سفید، قرمز، نارنجی ، آبی و …، بیشتر در سبک‌های مدرن مد نظر قرار می‌گیرد. البته نباید این مسئله را از یاد برد که بهره گیری از رنگ‌های گرم، تنها به سبک‌های مدرن محدود نمی‌شود و استفاده از آن‌ها در سبک هندی و سنتی ایرانی نیز مرسوم است.

چند اصل مهم در طراحی داخلی

بسیاری از معماران در ابتدا طراحی کلی را انجام می‌دهند و به رنگ‌هایی که می‌خواهند در قسمت‌های داخلی به کار ببرند، فکر نمی‌کنند نتیجه اینکه در انتهای کار با یک چالش بزرگ مواجه می‌شوند. تناسب و تاثیرگذاری رنگ بر روند طراحی داخلی، انکارناپذیر است. به طوری که با بهره گیری هوشمندانه از آن می‌توان در فضای داخلی، هماهنگی ایجاد کرد. رنگ‌ها می‌توانند برای جلب توجه، تعدیل کردن فضا به لحاظ کوچک و بزرگ جلوه دادن، تفکیک کردن و ایجاد محدودیت در فضا و جاسازی و تعریف فضا، مورد استفاده قرار بگیرند. همچنین همسان و همگون کردن بافت فضا با استفاده از رنگ امکان­پذیر است. بهره گیری از رنگ کاملا با دانش، خلاقیت و هنر مهندس معمار رابطه مستقیم دارد. گاهی یک مهندس معمار حرفه ای در طراحی داخلی یا در طراحی محوطه از تنوع رنگی زیاد بهره نمی‌برد ولی با این حال نتیجه نهایی طراحی بسیار مطلوب می‌شود. پس اگر معماری می‌خواهد در زمینه طراحی به موفقیت برسد باید درک عمیقی از رنگ شناسی و روانشناسی رنگ داشته باشد.