طراحی فضای سبز امروزه یکی از مهمترین و پر درخواست ترین اقدامات عمرانی است که به نسبت هر مکان و شرایط و پتانسیل‌های فیزیکی آن، در محوطه سازی ساختمان‌ها با هر نوع کاربری و بهره مندی از حدکثر پتانسیل فضای و بازدهی آن تعریف می‌شود.
بهره مندی از درختان و سایر پوشش‌های گیاهی در نواحی حومه ای، علی رغم ساده به نظر رسیدن این اقدام و با وجود ماهیت زیبا و متنوع خود، نیازمند طراحی اصولی و صحیح بر مبنای استاندارد‌های طراحی لندسکیپ و طراحی فضای سبز می‌باشد.
به ویژه این امر در ترکیب با طراحی ساختمان‌ها، به مراتب پیچیده تر و با اهمیت تر خواهد شد.
بدیهی است ساخت و ساز بناها در فضایی سرسبز و با طراوت منجر به ایجاد محیطی زیبا و سرشار از حس و انگیزه مثبت برای حیات و رشد می‌شود.
مقیاس‌های گوناگون طراحی فضای سبز
بطور کلی طراحی فضای سبز ممکن است در ابعاد و کیفیت‌های متعددی انجام گیرد.
برای عنوان مثال در مواردی وسعت قابل توجهی از فضای خارجی به فضای سبز در پلان یک ویلا و طراحی و اجرای ویلا تعلق می‌گیرد و در نهایت به سوی طراحی باغ ویلا سوق می‌یابند.
در برخی موارد دیگر نیز از جمله در زمین‌های کوچک و محدود که ظرفیت زیادی برای پذیرش و طراحی فضای سبز ندارند، به طراحی باغچه با دورچینی‌هایی در کناره محوطه یا فلاور باکس‌ها اکتفا می‌شود.
بر اساس موقعیت و شرایط اقلیمی، در مناطقی که ممکن است فاقد شرایط مناسب برای ایجاد باغ و پوشش‌های گیاهی انبوه باشند، طراحی فضای سبز در قالب طراحی محوطه با تسلط المان‌های انسان ساخت و مصنوعی مانند آبنما و برکه مصنوعی، آلاچیق، فلاور باکس، نشیمن‌های فضای سبز و… صورت می‌پذیرد.
در هر حال باید در نظر داشت که در هر مقیاس و کمیتی نباید از تاثیر مثبت فضای سبز بر فضاهای داخلی و خارجی هر مکان را نادیده گرفت و بهتر است طبق شرایط موجود و بر اساس خواست‌های منطقی کارفرمایان به طراحی فضای سبز پرداخت.
طرح بندی فضای سبز در محوطه
به نسبت مساحت سایت هر ساختمانی، میزان مورد نظر برای طراحی فضای سبز، تخصیص می‌یابد و فرم کلی و مساحت آن تخمین زده می‌شود.
طراحی، جانمایی و یا اصلاح پوشش‌های طبیعی و یا کاشت گیاهانی جدید باید بر مبنای بهترین بازدهی، تسهیل در دسترسی و خلاقیت بصری و فضایی در مسیرهای خالی و فاقد فضاهای سبز و نیز نسبت به موقعیت ساختمان و همچنین کاربری آن شکل گیرد.
چه فضاهایی مناسب ایجاد فضای سبز هستند؟
فضاهایی که عمدتا برای ایجاد پوشش گیاهی در فضای پیرامون مناسب ساختمان‌ها هستند، عبارتند از:
حاشیه مسیر سواره رو و پیاده راهها
در این فضاها انتخاب نوع گل‌ها و گیاهان اهمیت دارد، به طوری که باید هماهنگی آنها را از لحاظ گونه و رنگ در تناسب با سایر گیاهان موجود و اقلیم منطقه در نظر گرفت.به عنوان مثال در حاشیه مسیر ماشین رو بهتر است از گیاهانی که حالت پخشایی و پوشش دهنده دارند، استفاده نشود و همچنین به علت سرعت بیشتر حرکت در این ناحیه، درختان و بوته‌هایی انتخاب شوند که اندازه بزرگت و شکلی ساده تر داشته باشند.از گیاهان مناسب در این حیطه میتوان به چمن، شمشاد، الاگنوس، بوته‌ها و درختان همیشه سبز مانند انواع کاج‌ها اشاره کرد.
اما در پیاده راهها مناسب تر است که از گل‌های تزئینی و ظریف، همچنین درختچه‌های همواره سبز و یا خزان دار با رایحه‌های خوش مانند درخت برگ بو و یاس کاشته استفاده شود، چرا که سرعت حرکت اندک است و امکان لذت بردن بیشتر از آنها را فراهم می‌شود و البته دارای سهولت در دسترسی مناسب برای حرص و آبیاری هستند.
در مجاورت آلاچیق‌ها، آتشدان و نشیمن‌های فضای باز
ایجاد فضای سبز در این مکان‌ها شادابی و طراوت مطلوبی را برای استفاده کنندگان از آن فراهم می‌آورد و استراحت، ورزش و بطور کلی گذراندن اوقات فراغت را لذت بخش تر می‌سازد.
در مکان‌های ذکر شده معمولا برای ایجاد فضای سبز از درختچه‌ها و یا بوته‌های انبوه استفاده می‌شود و این امر در مواردی باعث ایجاد حریم بصری و فضایی نیز می‌شود، به گونه ای که خلوت و آرامش مورد نیاز را برای بعضی فضاها مقدور می‌کند.
همینطور انتخاب گیاهان رونده روی المان‌های غیر سازه ای و سبک، پوششی سبز و عمودی را به وجود می‌آورد و جلوه زیبایی به آنها می‌بخشد.
سکو و عرشه کناری استخرها
در صورتی در محوطه خود از استخر شنا و عرشه بهره مند هستید، با ایجاد فاصله ای مناسب از سایر درختان با ایجاد پوشش گیاهی پیرامون عرشه میتوانید از یک سایه بان زیبای طبیعی نیز بهره مند شوید.
توجه داشته باشید که در صورت استفاده از درختان برگریز، بهتر است در فاصله ای باشد که برگ آنها روی آب استخر نریزد.
گرچه وجود درختان برگریز موجب عبور نور خورشید را در فصول سرد گرمی‌آب استخر می‌شوند؛ اما درختان همیشه سبز گزینه ای خوبی در این مورد هستند.
فضاهای واسط میان بخش‌های مختلف ساختمان
طراحی این فضاها یعنی فضاهایی مانند ایوان، تراس، بالکن و… با ادغام در فضای سبز، بهینه تر صورت می‌گیرد و به نحوی نامحسوس فضاهای داخلی را با فضای سبز محوطه پیوند می‌دهد.
البته انتخاب گیاهان مناسب با این فضاها حائز اهمیت می‌باشد. اگر بنای شما در منطقه ای گرم و خشک واقع باشد، به تبع گیاهان مقاوم در برابر کم آبی و تابش‌های مستقیم و شدید آفتاب مناسب خواهد بود و یا استفاده از درختان برگریز در مجاورت این فضاها برای مناطق سردسیر، سایه بانی مناسب را در فصل تابستان ایجاد می‌کند و همچنین در فصل زمستان نیز انرژی خورشید را به صورت نور و گرما به فضاهای داخلی وارد می‌کند.
عوامل تاثیر گذار در اجرای فضای سبز چیست؟
آب، نور، آب و هوا، جنس خاک زمین، عمده ترین عوامل موثر در اجرای فضای سبز و انتخاب نوع گیاهان مورد استفاده در محوطه می‌باشند.
همه ی این عوامل در رشد و پروش پوشش گیاهی موثرند و نقش پررنگی دارند و باید بر این اساس آنها را انتخاب کرد.
مسئله بعدی اقدامات مورد نیاز در حفظ و نگهداری فضای سبز است که با توجه به رشد گیاهان بصورت دوره ای نیاز به نگهداری و در واقع هرس و اصلاحات دوره ای دارند که معمولا به صورت فصلی انجام شده یا با توجه به نوع گیاه ممکن است متفاوت باشد.
دیدگاه خود را بنویسید