طراحی فضای مهدکودک، مطلبی است چالش برانگیز و البته دوست داشتنی. چالش برانگیز به این علت که برای گروهی با شرایط سنی و نیازهای خاص، طراحی می‌شود که اصول و استانداردی منحصر به فرد دارند. که این اصول و نیازها، حتی می‌بایست در طراحی مهدکودک نیز دیده شوند. زیرا این گروه سنی به شدت آسیب پذیر و نیازمند حمایت و مراقبت می‌باشند. اگر کارفرمای طراحی و ساخت پروژه مهد کودک می‌باشید حتما با مشاورین ما در شرکت ویرا طرح اسپرلوس که تجربه و دانش کافی را در این زمینه دارند، تماس بگیرید.
مهد کودک، اولین فضای مستقل در تجربه اجتماعی کودکان میباشد، که قبل از ورود به آنجا صرفاً تجربه زندگی در آغوش گرم خانواده را داشتند.
اصول طراحی مهد کودک
عدم احساس غریبگی و وحشت در اولین تجربه کودکان در اجتماع و ایجاد محیطی گرم و صمیمی‌از لزوم رعایت نکاتی است که باید در طراحی مهد کودک در نظر طراح باشد، و از منظر دیگر باید به کودک کمک کند تا از لحاظ روانی آماده ورود به فضای اجتماعی بزرگتری به نام مدرسه شود.
از دیگر اصول استانداردی که می‌بایست در طراحی لحاظ شود، حفظ امنیت و سلامت کودک میباشد. کودکان به واسطه انرژی و کنجکاوی زیادی که دارند، دائم در حال حرکت در فضاهای مختلف مهدکودک و کشفیات جدید هستند، این کنجکاوی به رشد مغز و یادگیری آنها کمک شایانی می‌کند و البته ضروری است. لیکن بی خطر هم نیست، لذا باید در هنگام طراحی مهد کودک نکات لازم در نظر گرفته شود تا کودک با خیال راحت در فضاهای مهد کودک، حرکت، بازی و رشد کند. در طراحی استاندارد مهد کودک باید به نکاتی توجه داشت که این نکات عبارتند از؛
- رعایت اصول طراحی برای ایجاد تعامل آسان بین کودک و فضا و محیط
- رعایت استاندارد فضای مناسب با کودکان
- بهره گیری از رنگ‌های مناسب
- رعایت اصول ایمنی و استانداردهای این مهم
تعامل بین کودک و محیط در طراحی مهدکودک
کودکان برای کنجکاوی و کشفیات تازه، هیچ حد و مرزی قائل نیستند و ذهن آنها کاملاً آزاد و بی مرز است و همین امر موجب تمایل کودک به برقراری ارتباط با محیط و حرکت می‌شود.
این کنجکاوی بسیار زیباست ولی طراح مهد کودک را وادار به رعایت اصولی در طراحی درست فضا و شکل دادن به این کنجکاوی، که منجر به یادگیری شود می‌کند. طراح مهد کودک قبل از اقدام به طراحی به شش گام موثر در ایجاد تعامل بین کودک و فضا می‌بایست توجه ویژه ای داشته باشد.
گام اول دسترسی
فضایی که به منظور بازی کودکان طراحی و اجرا می‌شود، باید بدون موانع حرکتی و سیال باشد، تا کودک بتواند به راحتی در آن حرکت کند و سر در گم نشود. فضاهای بسته، راهروهای تاریک و سقف کوتاه باعث ایجاد وحشت در کودک شده و مانع لذت از کشفیات جدید او می‌شود.
گام دوم ایجاد فضای جذاب
هر چقدر بتوان محیط جذاب تر و شگفت انگیزتری برای کودک، مهیا کرد، انگیزه و میل او برای کشف اتفاقات و تجربیات جدید بیشتر می‌شود.
گام سوم پاسخگویی به حس کنجکاوی و تعامل طلبی
کودکان دائماً در پی تعامل موفقیت آمیز با محیط هستند تا از حضور در محیط لذت بیشتری برده و احساس شایستگی نمایند همچنین رشد میزان خلاقیت در کودکان، در محیطی پاسخگو به نیازهای آنان میسر میباشد. طراحی مهدکودک و فضاهای آن باید طوری باشد که منعطف و قابل تغییر در چیدمان باشد تا حس کنترل را در کودک تقویت کند وقتی کودک عناصر موجود در فضا را تغییر داده و جای آنها را برهم می‌زند و مجدد خود او آنها را از نو چیدمان می‌کند و در کل در وضع موجود، تغییر ایجاد می‌کند از حضور در آن فضا و تعامل با محیط رضایت داشته، زیرا در انتخاب و ساماندهی فضا، مطابق با سلیقه شخصی اش مشارکت کرده و نتیجه اینکه اعتماد به نفس او افزایش می‌یابد، و همچنین ایجاد امکان تغییر در فضا توسط کودک او را وادار به نو اندیشی نموده و در نتیجه موجب افزایش خلاقیت در وی می‌شود.
گام چهارم ایمنی و آرامش
همانطور که قبلاً نیز اشاره شد، مهدکودک اولین فضای اجتماعی است که کودک تجربه می‌نماید، لذا می‌بایست قبل از هر حسی حس امنیت و آرامش در او برانگیخته شود، تا بتواند با جمع حاضر بازی و به رشد ذهنی او کمک شود. رعایت استانداردها و اصول ایمنی مناسب با جسم کودک، بهره گیری از عناصر بی خطر و رنگ‌های جذاب و کنترل آلودگی‌های صوتی مواردی است که منجر به حفظ ایمنی و آرامش در کودک می‌شود.
گام پنجم استفاده از عوامل و عناصر طبیعی
بهره گیری از شاخصه‌ها و متریال‌های طبیعی و البته گیاهان، در طراحی مهد کودک و فضاهای داخلی آن، سبب انس گرفتن بیشتر او با محیط و ارزش گذاری بیشتر وی برای طبیعت، در آینده خواهد شد.
گام ششم ایجاد نوآوری در فضا؛
طبق نظر روانشناسان کودک، بازی کردن به عنوان یکی از متدهای رشد ذهنی و روحی و جسمی‌کودکان شناخته می‌شود برای کودک تعامل با محیط نسبت به نتیجه‌ای کسب شده، اهمیت بیشتری دارد. لذا فضای طراحی شده برای مهد کودک، باید حس ابتکار و خلاقیت و نوآوری را در کودک برانگیخته و پاسخگوی آزمون و خطای او باشد.
شناخت صحیح از کودک و روانشناسی علایق و خواسته‌های وی، این امکان را در طراحی به طراح می‌دهد تا با ایجاد فضای کارآمد و فعال در تعامل بین کودک و فضا در محیط مهدکودک موفق تر و مثمرثمر تر عمل کند.
استانداردهای فضایی در طراحی مهد کودک
استانداردهای تعریف شده در طراحی فضای مهد کودک، به علت تفاوت‌های کودکان و بزرگسالان، دارای اندازه‌های مخصوص به خود است، که در ادامه به آن اشاره خواهد شد.
- اتاق استراحت مربیان و مسئولین
- راهروها و فضاهای ورودی و محل تعویض لباس
- آشپزخانه
- دستشویی و سرویس بهداشتی – فضای بازی
کلاس‌های گروهی و عمومی‌سرانه استاندارد برای هر کودک یک و نیم متر مربع سطح و ۴ متر مکعب فضا تعریف شده است، که چیدمان مبلمان می‌بایست در تناسب با موضوع بوده و فضای مناسب جهت قرار دادن وسایل هرگروه پیش بینی شده باشد.
اتاق استراحت مربیان و مسئولین
که شامل اتاق مدیریت، اتاق ملاقات با والدین، اتاق استراحت مربیان و اتاق سرایداری میباشد.
راهروها و فضای ورودی و محل تعویض لباس
که در طراحی این قسمت می‌بایست، محلی برای تحویل گرفتن و دادن کودک در نظر گرفته شود. همچنین راهروها نباید خیلی طولانی باشد و البته طراحی یک سرویس بهداشتی در ورودی و فضایی که در آنجا بتوان لباس بچه‌ها را تعویض کرد از ملزومات طراحی در این بخش از طراحی مهد کودک میباشد.
آشپزخانه مهدکودک
ابعاد آشپزخانه بستگی مستقیم با تعداد کودکان دارد، تامین یک یخچال بزرگ و انواع وسایل غذاخوری و همچنین امکانات لازم جهت گرم کردن همزمان غذا‌ها لازم است، که مکمل این فضا طراحی فضایی، جهت غذاخوری کودکان میباشد.
فضای بازی کودکان
طراحی فضای سبز مناسب، پیش بینی سایه بان به تعداد کافی، همچنین تامین یک سالن سرپوشیده و ایجاد زمین ماسه ای با ارتفاع ۲۵ تا ۳۰ سانتی‌متر از ملزومات این بخش میباشد.
ویژگی‌های دیگری که باید به آنها توجه داشت این است که تمام فضاهای موجود در مهد کودک می‌بایست از طریق یک آیفون با اتاق مدیریت ارتباط داشته باشد، تهویه مطبوع اتاق‌ها الزامی‌است، هر ۶ ماه بهتر است، دکوراسیون داخلی اتاق‌ها تعویض گردند، هر کلاس باید دارای دماسنج جهت تنظیم درجه حرارت محیط باشد، تزیینات و اکسسوری‌ها باید در فاصله یک و نیم متری از سطح زمین و روی دیوارها نصب گردد. و فاصله روشنایی‌ها و لامپ‌ها از سقف حداکثر یک متر باشد.
اهمیت رنگ‌ها در طراحی مهدکودک
با توجه ویژه به علم روانشناسی رنگ‌ها، توصیه می‌شود که در طراحی فضاهای داخلی مهد کودک از رنگ‌های ملایم و روشن استفاده گردد همچنین بهره گیری از رنگ‌های سبز، قرمز، آبی و زرد در فضاهای بازی سبب ایجاد حس نشاط و انرژی در کودکان می‌شود.
و اما سخن پایانی اینکه طبق نظر کارشناسان کودک، طراحان مهد کودک می‌بایست به این مهم توجه داشته باشند که از منظر ایمنی، که مهم ترین نکته در طراحی مهد کودک میباشد، مهدهای کودک؛ باید در مناطقی طراحی و اجرا شوند که سرعت خودروها در آنجا از ۳۰ کیلومتر تجاوز ننماید، همچنین ساختمان مهدکودک از شریان‌های اصلی تاسیسات شهری، برق فشار قوی، مترو و مراکز تولید کننده آلودگی اعم از صوتی و غیره دور باشد. مسیر‌های اطراف مهد کودک باید از نظر مسیر پیاده رو و سواره رو جدا شده باشد و ورودی مهدکودک نباید در مجاور خیابان تعبیه شود.
در تکمیل این نظریه چند نکته نیز از طرف کارشناسان ما در شرکت ویرا طرح اسپرلوس جهت طراحی بهتر و ایمن‌تر توصیه می‌شود.
- در مسیر حرکت کودک نباید اختلاف سطح وجود داشته باشد.
- از استفاده از اشیای تیز و برنده در محوطه سازی‌ها می‌بایست خودداری شود.
- سطل‌های زباله باید تفکیک شده و از لحاظ ترشح و نفوذ زباله مورد بررسی قرار گرفته و حتماً از دسترس کودکان دور باشد. متریال‌ها باید به گونه ای انتخاب و به کار گرفته شود که امکان بالا رفتن از آن برای کودک مهیا نباشد.
- دستگیره در ورودی، باید بالاتر از استاندارد معمول، به گونه‌ای طراحی شود که کودک، امکان باز کردن در را نداشته باشد.
دیدگاه خود را بنویسید