بسیاری از افراد تصور می‌کنند که برای طراحی ویلای خود حتما باید سبک مدرن را انتخاب کنند در حالی‌که تنوع طراحی ویلا به سبک‌های مختلف زیاد است. پس بر خلاف تصور عموم افراد، طراحی ویلا تنها به سبک‌های موجود که به مرحله اجرا در آمده‌اند محدود نمی‌شود. با انتخاب یک سبک طراحی خاص، می‌توان ویلای خود را متمایز از دیگران کرد. یکی از سبک‌های معماری که برای طراحی و اجرای ویلا می‌توان از آن کمک گرفت، طراحی ویلا مراکشی است. این سبک معماری قدمتی طولانی دارد و با بهره‌گیری از آن می‌توان یک محیط منحصر به فرد را ایجاد کرد.
معماری مراکشی از گذشته تا امروز
معماری مراکشی جزو آن دسته از معماری‌هایی است که از گذشته تا به امروز، تحت تاثیر عوامل تاریخی و جغرافیایی زیادی قرار گرفته، همچنین مهاجران و فتوحات نظامی‌نیز این نوع معماری را تحت تاثیر قرار داده‌اند. برای معماری غنی مراکشی، چندین دوره را در نظر می‌گیرند.
دوران پیش از اسلام و رومی‌باستان که از فرهنگ‌های بومی‌آمازیغ (شمال آفریقا) و سازه‌های بومی‌باستان در این منطقه، منشاء گرفته است. معماری مراکش، از قرن هفتم میلادی به بعد تحت تاثیر دوره اسلامی‌و معماری موریش قرار گرفت. در واقع بخش عمده معماری مراکشی، به این دوره مربوط می‌شود. این سبک را با نام معماری موریش یا معماری اسلامی‌غربی نیز می‌شناسند. البته علاوه بر مراکش، الجزایر، تونس، اندلس (پرتغال و اسپانیای مسلمان) نیز تحت تاثیر این نوع معماری بوده‌اند. سبک معماری موریش در واقع یک سبک ترکیبی محسوب می‌شود.
برای مثال، فرهنگ آمازیغ، روی آن تاثیر گذاشته است. از تاثیرات پیش از اسلام اسپانیا نیز می‌توان به عناصر رومی، بیزانسی و ویزیگوتیک اشاره کرد. جریان‌های هنری معاصر خاورمیانه اسلامی‌را نباید از یاد برد که با ایده‌ها و تکنیکهای جدید همراه بوده است. ترکیب تمامی‌موارد یاد شده ویژگیهای متمایزی مثل باغ‌های ریاض، قوس نعل اسبی، نقوش اسلیمی‌پیچیده و هندسی در چوب، کاشی‌کاری زلیج (نوعی کاشی‌کاری تزئینی سنتی و لعاب‌دار و دست‌ساز) و گچبری را به وجود آورده است. با وجود اینکه بخش زیادی از معماری مراکش تحت تاثیر معماری اسلامی‌قرار دارد، ولی معماری آمازیغ خاص نیز در آن دیده می‌شود.
برخی سبک‌ها و سازه‌ها با مناطق سنتی یا تحت تسلط آمازیغ، مثل کوه‌های اطلس و مناطق صحرایی مرتبط هستند. مناطق غالبا روستایی و دارای تعداد زیادی قلعه‌اند و به عنوان روستاهای مستحکم شناخته می‌شوند که ساخت آن‌ها با خاک کوبیده صورت گرفته و تزئین آن‌ها با نقوش هندسی محلی است. از دیگر مواردی که بر معماری مراکش اثر گذاشته، معماری استعماری فرانسه در قرن 20 محسوب می‌شود.
مراکش در این دوران تحت تاثیر استعمار فرانسه بوده است در نتیجه معماری جدیدی با سبک اروپایی ایجاد شد. در این رابطه می‌توان به سبک‌های آرک دکو و مدرنیسم اشاره کرد که بیشتر شهرهای مراکش را تحت تاثیر قرار داد. شهرهای جدید در این دوران، در کنار شهرهای قدیمی‌ایجاد شد. در نهایت معماری مراکشی تحت تاثیر معماری مدرن قرار گرفت که این مسئله به دوران استقلال مراکش برمی‌گردد و معماران مراکشی تلاش کردند که یک هویت معماری مدرن ملی ایجاد کنند. عناصر بومی‌و زیبایی‌شناسی محلی با در نظر گرفتن جامعه مدرن و ملاحظات اقلیمی‌ترکیب شد.
محوطه ویلا به سبک مراکشی
ویلاسازی به سبک معماری مراکشی، یک سبک معماری سنتی و خاص به حساب می‌آید. در این سبک از ویلاسازی، بیشتر از عناصر کلیدی معماری اسلامی‌و آمازیغ الهام گرفته می‌شود. به طور کلی، باغ‌های مراکشی ساختاری پیچیده دارند. باغ‌های مراکشی چند ویژگی کلیدی دارند برای مثال، در این نوع باغ‌ها تمرکز بر آب از اهمیت بالایی برخوردار است.
آب عنصر اصلی و نقش محوری دارد، در نتیجه در ویلاسازی به سبک مراکشی، باید در محوطه از فواره‌ها، حوضچه‌ها و کانال‌های آب استفاده شود. آب‌نماهایی که در محوطه ویلا به سبک مراکشی طراحی می‌شوند، اغلب به شکل هندسی هستند که با کاشی‌کاری خاص به تزئین در می‌آیند.
موارد یاد شده علاوه بر زیبایی، حس خنکی و آرامش را نیز القاء می‌کنند. صدای آب باعث آرامش خواهد شد و در اقلیم خشک مراکش، به عنوان عنصری حیاتی برای طراوت باغ محسوب می‌شود. علاوه بر این، آب نمادی از پاکی نیز به حساب می‌آید.
بسیاری از باغ‌های مراکشی به فرم ریاض (Riad) هستند. در واقع یک باغ حیاط مرکزی به شکل مستطیل که با دو مسیر متقاطع، به چهار بخش تقسیم می‌شود. البته همیشه این تقسیم‌بندی محسوس نیست. چنین ساختاری به عنوان نمادی از بهشت در سنت اسلامی‌است ضمن اینکه به خصوصی شدن فضا و ایجاد آرامش نیز کمک می‌کند. برای ایجاد جلوه‌ای عمیق و متفاوت، معمولا گیاهان را کمی‌پایین‌تر از سطح مسیرها می‌کارند. رنگ‌های زنده یکی از مهم‌ترین عناصر در باغ‌های مراکشی به حساب می‌آیند و از رنگ‌های شاد و متضاد به شیوه‌ای جسورانه باید استفاده کرد.
دیوارهایی که در این سبک به کار می‌روند، اغلب گلی و به رنگ اخرایی هستند. رنگ‌های دیگری چون آبی کبالت (مثل باغ ماژورل)، سبز زمردین و…، در این نوع از سبک معماری به خوبی دیده می‌شوند. کاشی‌های دست‌ساز (زلیج) نیز تحت تاثیر رنگ‌های خاص قرار دارند. بهره‌گیری از زلیج در معماری مراکشی متدوال است و در اغلب مسیرها، کف‌پوش‌ها، پله‌ها، دیوارها، فواره‌ها و لبه حوض‌ها می‌توان این نوع کاشی‌های دست‌ساز را دید.
رنگ این نوع کاشی‌ها باید سبز، سفید، آبی کبالت، اخرایی و ارغوانی باشد. گچ‌بری‌های ظریف و مجسمه‌های کوچک نیز در این نوع سبک معماری به چشم می‌آید. با توجه به اینکه باغ‌های مراکشی در اقلیم گرم قرار دارند، استفاده از آلاچیق‌ها و ایوان‌های سایه‌دار در سبک معماری مراکشی از اهمیت زیادی برخوردار است. بسیاری از فضاهای سایه‌دار، با گیاهان بالارونده و آویز تزئین می‌شوند.
در محوطه ویلا به سبک مراکشی، گیاهان زیادی وجود دارد اما به طور کلی، عمده این گیاهان مدیترانه‌ای و اغلب مقاوم به خشکی هستند. درختان میوه‌ای مثل خرما، انار، انجیر و مرکبات در سبک مدیترانه‌ای بسیار به چشم می‌آید. همچنین زیتون و انواع نخل را نیز در این سبک از معماری می‌توان دید. بهره‌گیری از گل‌های معطر مانند یاس، رز، نعناع، اسطوخدوس، مرزه، رزماری و …، در سبک مراکشی متدوال است. علاوه بر این، گیاهان دارویی و ادویه‌ای نیز در باغچه‌ها کاشته می‌شوند که این کار با هدف افزایش زیبایی بصری و انتشار عطر دلنشین و مطبوع انجام می‌شود. استفاده از گلدان‌های سفالی (تراکوتا) و گلدان‌های تزئینی در این سبک از معماری رایج است. گلدان‌های سفالی بدون لعاب ساخته می‌شوند و رنگ طبیعی دارند.
فضای خصوصی در سبک مراکشی
یکی از ویژگیهای سبک معماری مراکشی، تمرکز بر حیاط داخلی و محصور بودن است. بسیاری از محوطه‌های مراکشی به ویژه ریاض‌ها باید به صورتی طراحی شوند که از بیرون بسته باشند و دید به داخل آن‌ها وجود نداشته باشد. ریاض در واقع فضایی بدون سقف است که به انتقال هوا، نور طبیعی و صدای پرندگان کمک می‌کند.
سادگی در نمای بیرونی و درهای بیرون، از ویژگیهای سبک معماری مراکشی است ولی در نقطه مقابل، فضای داخل محوطه و معماری داخلی این سبک، زیبایی خاصی دارد. در سبک معماری مراکشی حریم خصوصی از اهمیت زیادی برخوردار است و محافظت از گرمای شدید و گرد و غبار نیز موارد دیگری هستند که باید مورد توجه طراح قرار بگیرد.
برای طراحی ویلای مراکشی باید در محوطه یک حیاط مرکزی ایجاد کرد که این حیاط به عنوان قلب فضا شناخته می‌شود و در تامین نور و تهویه طبیعی نقش مهمی‌را ایفا می‌کند. در فضاهای بیرونی از نشیمن‌های کم ارتفاع که با کوسن‌های رنگی پف‌دار تزئین شده‌‌اند، بهره گرفته می‌شود. ایجاد فضایی راحت و صمیمی‌برای استراحت در محوطه مراکشی از اهمیت بالایی برخوردار است.
فانوس‌های فلزی بزرگ و آویز یکی دیگر از مواردی محسوب می‌شوند که به فضا جلوه و زیبایی خاصی به ویژه در شب می‌دهند. فلزهایی که چکش‌کاری شده ، مبلمان دست‌ساز حکاکی و پارچه‌های طرح‌دار در سبک مراکشی بسیار به چشم می‌آیند. توجه به جزئیات در سبک معماری مراکشی از اهمیت بالایی برخوردار است.
معماری داخلی در سبک مراکشی
معماری داخلی به سبک مراکشی، بازتابی از فرهنگ غنی، سنت‌های اسلامی‌و اقلیم خاص این کشور است. در معماری داخلی به سبک مراکشی، باید به ایجاد فضایی گرم، دعوت کننده، دنج و آرام توجه شود. در این نوع از سبک معماری، پاسیوهای داخلی باید طراحی شوند که به تهویه هوا و افزایش نور کمک کنند. کاشی‌کاری زلیج به محوطه بیرونی محدود نمی‌شود و این کاشی‌های دست‌ساز لعابی در محوطه داخلی ویلا به سبک مراکشی نیز به چشم می‌آیند. حتی در میزها نیز این نوع کاشی‌ها ممکن است به کار روند.
گچبری در معماری به سبک مراکشی از ظرافت خاصی برخوردار است. گچ‌کاری تادلکت (Tadelakt) در معماری داخلی مراکشی انجام می‌شود. این نوع گچ‌کاری سنتی، ضد آب و ضد کپک است و ظاهری نرم و براق ایجاد می‌کند. بسیاری از دیوارها، حتی دیوار حمام و وان می‌توانند با این نوع گچ‌کاری تزئین شوند. سطح صاف و بدون درز با استفاده از این نوع گچ‌کاری ایجاد خواهد شد که فضایی آرام‌بخش ایجاد می‌کند. بسیاری از دیوارها و سقف‌ها با نقوش گچبری شده پیچیده که دارای الگوهای هندسی، موتیف گل‌دار، خوشنویسی عربی و …، هستند تزئین می‌شوند.
قوس نعل اسبی (Horseshoe Arch) در بسیاری از ورودی‌ها، پنجره‌ها و طاقچه‌ها وجود دارد که بر مراکشی بودن سبک معماری تاکید می‌کند. معماران در طراحی به سبک مراکشی، از طاقچه‌های فرو رفته در دیوار بهره می‌برند تا بدین شکل فضایی برای نمایش اشیاء تزئینی، کتاب و نورپردازی مخفی ایجاد کنند. درهای چوبی سنگین و حکاکی شده در ورودی‌ها، یکی دیگر از ویژگیهای معماری مراکشی است. سقف‌های ویلا به سبک مراکشی باید به صورت چوبی کنده‌کاری و نقاشی شده باشد تا بتواند در فضا بافت و عمق ایجاد کند.
دکوراسیون داخلی ویلای مراکشی
کوسن‌های رنگی و بزرگ در دکوراسیون داخلی مراکشی به وفور وجود دارد. فضاهای نشستن داخلی مانند فضاهای نشستن محوطه باید راحت و دلنشین باشند. فرش‌های به کار رفته در دکوراسیون داخلی به سبک مراکشی دستباف پشمی‌هستند که طرح‌های سنتی آمازیغ یا هندسی در آن‌ها به کار رفته است و می‌توانند حس گرما و بافت را به کف‌‌پوش بدهند. فرش‌ها اغلب رنگی گرم و پر انرژی دارند. پرده‌های به کار رفته در دکوراسیون داخلی مراکشی، اغلب ضخیم هستند و با آویزهای پارچه‌ای تزئین می‌شوند تا علاوه بر کنترل نور، باعث زیبایی محیط داخلی شوند.
فانوس‌های فلزی به محوطه بیرونی محدود نمی‌شوند و در داخل ویلا به سبک مراکشی نیز به چشم می‌آیند. این فانوس‌ها اغلب جنس مس یا برنج دارند و با طرح‌های مشبک و شیشه‌های رنگی تزئین می‌شوند تا بتوانند سایه‌های زیبا ایجاد کنند. نورپردازی مخفی به جای نورپردازی مستقیم در سبک معماری مراکشی بسیار متدوال است. مبلمان به کار رفته در فضای داخلی ویلاهای مراکشی کم ارتفاع هستند و میزهای چوبی و فلزی در نظر گرفته می‌شوند که روی آن‌ها حکاکی وجود دارد. این میزها برای قرار دادن شیرینی و چای مورد استفاده قرار می‌گیرند. گلدان‌ها و ظروف سرامیکی در دکوراسیون داخلی مراکشی به وفور وجود دارد. به طور کلی، فضای داخلی علاوه بر آرامش باید بتواند حس گرمی، زیبایی و فرهنگ غنی و مهمان‌نوازی را به مخاطب القاء کند.
دیدگاه خود را بنویسید