می‌توان به فضاهای سبز موجود در شهرها اشاره کرد که نقش بسزایی در خلق منظر شهری متفاوت دارند.در میان عناصر طبیعی تاثیر‌گذار در منظر شهری، درختان به خاطر ساختار و بافت ویژه‌ای که دارند اهمیتی دو چندان پیدا می‌کنند. درختان نیز همانند بناها دارای ساختارهایی هستند که منجر به ایجاد یک سبک معماری گیاهی می‌گردند. متناسب با تغییر و تحول شهرها در دوره‌های مختلف، معیار‌های انتخاب درختان نیز دستخوش تغییر شده است.
از سوی دیگر، اصولاً شهرها با یک نسبت بالایی از فضای باز روبرو هستند که هر کدام از آنها وضعیت فیزیکی خاصی را دارند. از جمله‌ی این فضاها، می‌توان به خیابان‌ها، میادین و فضاهای اطراف پارکینگ‌ها اشاره کرد که ملاک انتخاب درخت و پوشش گیاهی برای هر کدام متفاوت است. در این زمینه معمار منظر شهری وظیفه انتخاب گیاهان مناسب و سازگار با محیط را بر عهده دارد.
درختان از روی اندازه، شکل، ترکیبات رنگ و یا تباین با عناصر دیگر و حتی به خاطر بافت یا عطرشان بر‌گزیده می‌شوند، زمان تشکیل یا افتادن برگها، نوع سایه یا اندازه تاج درخت بر انتخاب آن تاثیر دارد. اوضاع زیست محیطی در محیط‌های شهری متغیرتر از دیگر محیط‌های انسان ساخت است، سایه ساختمانها، وضعیت نور، باد، دما و خاک از محلی به محل دیگر متفاوت است. در بین عوامل اقلیمی، نور خورشید به دلیل تأثیر مستقیم بر رشد درختان، نقش مهمی‌در انتخاب محل کاشت درختان دارد. درختان هر جا که رشد کنند باید در فصل رویش حداقل ۳ تا ۴ ساعت نور مستقیم خورشد داشته باشند، بنابراین جهت خیابان با توجه به ارتفاع ساختمانها و ساعات تابش نور نقش مهمی‌در تعیین محل کاشت دارد. حتی درختان باید ۱۰ـ۸ فوت از دیوار ساختمانها فاصله داشته باشند تا سایه ساختمانها مانع تابش نور نباشد.
فضا در اطراف خانه‌ها، پارک‌های عمومی‌و زمین‌های مدرسه به سهولت یافت می‌شود، اما در بخش‌های پارکینگ و در امتداد خیابان‌ها فضای کافی در صورتی که در طول طراحی برای آن فضایی در نظر گرفته شده باشد، در اختیار خواهد بود. فضا برای درختان باید در سراسر محیط سنگفرش شده پراکنده شود، چنین فضاهایی باید به حدی بزرگ باشند که وقتی درختان رشد می‌کنند، سایه‌ی خود را روی ماشین‌های پارک شده بیندازند. محیطی که با سنگفرش احاطه شده باید فضایی میدان مانند به طول ۶ پا در کنار خود داشته باشد.
کاشت درختان نابالغ یکی از موثرترین و اقتصادی‌ترین راه‌های تلطیف محیط شهری است، جایگزینی درختان جدید به جای قدیمی، کاشت گیاهان روی پشت بام، دیوارها، پیاده‌روها، باعث ارتقاء محیط زیست شهری و تلطیف محیط می‌شود.
درختان برای ایجاد تغییر در هویت بصری شهر باید به اندازه کافی بزرگ و تعدادشان زیاد باشد تا قادر به ایجاد جلوه‌ی خاصی در سیمای شهر شود . بهترین مقیاس برای تاثیر بصری درختان حجم شاخه و برگ آنهاست. کاشت درختان نزدیک جداول شکل پیوسته از شاخه‌ها را ایجاد می‌کند که همچون پرده ای سبز و عمودی باعث تقویت فضای پیاده می‌شود.از این رو استفاده از درختان کوتاه برای فضای خیابان مناسب به نظر نمی‌رسد چون فضای خیابان را قطعه قطعه کرده و نیازهای توازن برای فضای شهری را رفع نمی‌کند. اگر درختان خیلی دور از هم قرار گیرند، هر درخت یک ساختار متراکم‌تر با شاخه‌های نزدیک به زمین ایجاد می‌کند که این فاصله تضاد نور و سایه را ایجاد کرده و باعث تأکید بر روی درخت منفرد می‌شود.
نتیجه در هر حال یک پیاده‌روی شهری (جلوه‌ای از فضای شهری) بدون درخت مثل یک ساختمان بدون سقف است. بنابراین درختان در شهرهای امروزی و ایجاد منظر مناسب شهری نقش بسزایی دارند، حتی اگر فاقد ارزش کاربردی باشند. در حقیقت درختان یک فرصت برای خلق ترکیبات بدیع شهری با ترکیب هنر، مجسمه‌سازی و معماری در توازن و وحدت بصری شهری به دست می‌دهند.در شهرهای سیمان زده امروزی که نگاه آدمی‌در پس دیوارهای بلند محصور مانده است، درختان نقش حائل میان انسان و محیط انسانی ساخت را ایفا می‌کنند و مفاهیمی‌چون تاکید، تکرار و تضاد را بدون استفاده از ساختارهای مصنوعی و با تاکید بر ویژگی‌های طبیعیشان در محیط‌های شهری القا کرده و در نهایت به وحدت بصری شهری امروزی یاری می‌رسانند.
انتخاب گیاه برای فضای سبز
در طراحی فضای سبز و معماری منظر یکی از ارکان اصلی آشنایی با گیاهان متنوع و خصوصیات آنها برای منظورهای خاص می‌باشد. در ایجاد تنوع گیاهی در فضای سبز شهری همواره محدودیت‌های هوا و اقلیم، خشکی باد، تابش بیش از حد خورشید و غیره وجود دارد که همین امر باعث کاهش تنوع می‌گردد انتخاب گونه‌های جدید در انتخاب و بررسی انواع گونه‌های جدید موارد ذیل، بایستی مد نظر باشد.
1) سازگاری گونه معرفی شده با خصوصیات آب و هوائی منطقه این امر باعث بالا رفتن قدرت رشد، تکثیر و در نهایت بقای گونه می‌گردد.
2)زیبایی و ظاهر آراسته گونه جدید گیاه به نحوی که شکل و ظاهر گیاه مناسب محل مورد نظر باشد، که در این رابطه دیدگاه و نظر کارشناس فضای سبز از اهمیت ویژه ای برخوردار است عدم استفاده مناسب از یک گونه گیاه در محل مورد نظر، باعث کاهش زیبایی محوطه گردیده ضمن آنکه گاهی ممکن است باعث بروز مشکلاتی گردد به عنوان نمونه چنانچه از گیاهان انبوه در حواشی معابر و پیاده رو استفاده گردد، باعث کاهش دید رانندگان و ممانعت از توجه آنها به عابرین پیاده که در انتظار عبور از خیابان هستند، می‌گردد و همین امر باعث بروز حوادثی می‌شود.
3) خصوصیات فیزیولوژیک و مرفولوژیک گیاه گاهی صمغ تانن و سایر اسانس‌های موجود در بخش‌های مختلف انواع گیاهان باعث وارد گردیدن لطماتی به اقشار مختلف بخصوص کودکان می‌گردد زیرا کودکان از روی کنجکاوی و یا بازیهای کودکانه در تماس با این پیکره‌های گیاهی بوده و حتی بخشی از برگ و غیره را در طی بازیهای کودکانه تناول می‌نمایند که در آنها ایجاد مسمومیت می‌نماید، لذا توجه به ایمنی اقشار مختلف این موضوع دارای اهمیت به سزائی است سالها است که فضای سبز شهری سطح مالامال از درختان صنعتی، جنگلی چون چنار، نارون، زبان گنجشک گردیده است و سالها است که مهمترین پوشش سطح زمین در پارکها، مبادین و بلوارها چمن است، حال آنکه مشخص گردیده است که بیشترین آلرژی از طرف گیاهان فوق حادث می‌گردد و چمن نیز با توجه به وضعیت خشکسالی‌ها و کمبود آب و همچنین هزینه‌های بالای نگهداری فضای سبز، حداقل در پاره ای از مناطق که امکانات و بودجه وسیع و کلان در دسترس نیست، کاملا از چرخه کشت و فضای سبز خارج گردیده است; لذا ایجاد تنوع اوری ضروری و رویکردی الزامی‌برای بهبود فضای زندگی انسان ماشین زده امروزی است.
دیدگاه خود را بنویسید